Dokumentowanie transakcji WDT od 1 stycznia 2020 r.
Jak co roku, wraz z 1 stycznia podatnicy mogą spodziewać się, że dojdzie do zmian przepisów prawa podatkowego. Stanie się tak również w roku 2020. Wśród nadchodzących zmian duże znaczenie dla podatników będą miały zmiany w zakresie dokumentowania dostaw wewnątrzwspólnotowych. Są one o tyle istotne, że w wielu przypadkach mogą znacznie utrudnić lub wręcz uniemożliwić zastosowanie 0% VAT dla transakcji wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT).
Przedmiotowe zmiany wynikają przepisów Rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) 2018/1912 (dalej: Rozporządzenie) z 4 grudnia 2018 r. zmieniającego rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 w odniesieniu do niektórych zwolnień związanych z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi (Dz.U. UE. L. z 2018 r. Nr 311). Wspomniane Rozporządzenie weszło w życie 27 grudnia 2018 r., jednak zastosowanie znajdzie dopiero od 1 stycznia 2020 r. Celem jego wprowadzenia jest ujednolicenie zasad dokumentacji WDT na terenie całej Unii Europejskiej.
Rozporządzenie wiąże w całości podatników i będzie stosowane w polskim systemie prawnym bezpośrednio, tj. bez konieczności implementacji. Omawiane uregulowania staną się częścią polskiego sytemu prawnego, ale co warte podkreślenia, w uregulowaniach ustawy o podatku VAT nie zostaną wprowadzone zasadnicze zmiany (w przepisach dotyczących WDT).
Co ulega zmianie ?
Główną zmianą przewidzianą w Rozporządzeniu jest nałożenie na sprzedawcę obowiązku posiadania dwóch niesprzecznych ze sobą dokumentów potwierdzających dokonanie wysyłki, wydanych przez dwa niezależne od siebie podmioty. W przypadku posiadania przez podatnika takich dokumentów domniemywa się, że towary zostały wysłane lub przetransportowane z państwa członkowskiego UE do miejsca przeznaczenia znajdującego się w innym kraju członkowskim UE. W treści Rozporządzenia unijny prawodawca pokusił się o wskazanie, jakie dokumenty mogą stanowić dowód wysyłki lub transportu. Przykładowo takimi dokumentami będą:
- podpisany list przewozowy CMR,
- konosament,
- faktura za towarowy przewóz towarów, lub faktura od przewoźnika towarów.
- dowód ubezpieczenia towaru,
- notarialne poświadczenie otrzymania towaru za granicą,
- poświadczenie odbioru wystawione przez podmiot prowadzący magazyn w państwie przeznaczenia.
CMR…
Pierwsza z wątpliwości, jaka prawdopodobnie nasunie się wielu podatnikom zajmującym się międzynarodową dostawą towarów będzie pytanie, czy możliwe będzie skorzystanie z innego dokumentu niż list przewozowy CMR? Dokument taki przecież został wprost wskazany w Rozporządzeniu. By odpowiedzieć na to pytanie, trzeba sięgnąć wprost do literalnego brzemienia przepisu Rozporządzenia. Zgodnie z art. 45a ust. 3 Rozporządzenia, do celów stosowania zwolnień następujące dokumenty są akceptowane jako dowód wysyłki lub transportu:
„a) dokumenty odnoszące się do wysyłki lub transportu towarów, takie jak podpisany list przewozowy CMR, konosament, faktura za towarowy przewóz lotniczy lub faktura od przewoźnika towarów (…)”
Mając na uwadze treść tego przepisu, należy wskazać, że prawodawca unijny posłużył się sformułowaniem „takie jak” podpisany list przewozowy CMR, co oznacza, że dopuszczalne są również inne dokumenty transportowe, którymi podatnik może się posłużyć zamiast CMR. Warunkiem jest jednak by dokument taki w istocie potwierdzał dokonanie transportu, a jednocześnie zawierał informacje analogiczne do tych umieszczanych w treści listu przewozowego CMR. W związku z tym istotne jest to, aby takie dokumenty zawierały informacje, z których wprost wynika, że określony towar został faktycznie dostarczony nabywcy do innego państwa członkowskiego.
Forma dokumentów
Kolejną wątpliwością jest pytanie, czy podatnik będzie mógł posłużyć się dokumentem w wersji elektronicznej, np. w formie skanu. Dotychczasowe stanowiska organów podatkowych wskazują, że w dobie szeroko rozwiniętych technik komunikacji nie ma podstaw, aby odmawiać mocy dowodowej dokumentom przechowywanym w formie elektronicznej. Teoretycznie zatem dokumenty przewozowe uzyskiwane w formie elektronicznej (tj. jako skan stanowiący załącznik do wiadomości e-mail otrzymanej od przewoźnika lub kontrahenta), mogą mieć moc dowodową dokumentów i tym samym będą uprawniać dostawcę do stosowania stawki 0% dla realizowanych przez niego transakcji wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów.
Trzeba wskazać, że przepisy Rozporządzenia nie stanowią o formie dokumentów, stąd można wnioskować, że każda forma jaką posłuży się podatnik jest dopuszczalna, pod warunkiem, że autentyczność tych dokumentów została uprawdopodobniona. Niemniej jednak nie ma pewności, jakie stanowisko zajmą organy podatkowe, zwłaszcza w odniesieniu do obowiązku posiadania podpisanych listów przewozowych CMR.
Co oznacza to dla podatników ?
Wprowadzone zmiany w sposób istotny ingerują w dotychczasową praktykę dokumentowania transakcji WDT. Stanowią one w znacznym stopniu obostrzenie obowiązków dokumentacyjnych, co może skutkować dla podatników koniecznością przeprowadzenia licznych batalii z przewoźnikami, czy kontrahentami świadczącymi usługi transportowe w celu zmiany praktyki dokumentowania dostaw. Niemałe trudności mogą pojawić się również w zakresie pozyskania dwóch odpowiednich dokumentów od podmiotów niezależnych od siebie.
Trzeba jednak podkreślić, że przepisy w zakresie dokumentowania WDT w nowym kształcie z dniem 1 stycznia 2020 r. zaczną bezpośrednio obowiązywać na terenie całej Unii Europejskiej. Tym samym, można się spodziewać, że odpowiednie mechanizmy z czasem zostaną wprowadzone również u zagranicznych kontrahentów i przewoźników.
A co w przypadku, gdy sprzedawca dostarcza towar własnym transportem? Na fakturze jest wypisany środek transportu, dodatkowo nabywca wystawia potwierdzenie przyjęcia towaru do magazynu. Czy jako sprzedawca musimy dodatkowo generować dokument typu CMR, który zawiera dokładnie te same dane co FV i Potwierdzenie dostawy?
Panie Piotrze,
Według Rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) 2018/1912 w celu zastosowania domniemania wysłania lub przetransportowania towarów na terytorium państwa członkowskiego ich przeznaczenia konieczne jest posiadanie dokumentów transportowych, które nie mogą pochodzić od sprzedawcy i nabywcy. Mając na uwadze literalne brzmienie przepisów Rozporządzenia trzeba wskazać, że zastosowanie domniemania nie będzie możliwe w przypadku, gdy transport towarów w ramach dostawy wewnątrzwspólnotowej zostanie dokonany przy użyciu własnych środków transportowych nabywcy lub sprzedawcy. W takich przypadkach również udokumentowanie transportu za pomocą CMR wystawionego przez sprzedawcę nie spełnia wymogów wskazanych w Rozporządzeniu, bowiem dokument taki powinien być niezależny m.in. od sprzedawcy. Stanowisko takie zostało zaprezentowane również w opublikowanych przez Komisję Europejską w grudniu 2019 r. Notach wyjaśniających dot. pakietu Quick Fixes, w których wskazano, że organizacja transportu samodzielnie przez nabywcę, czy też sprzedawcę uniemożliwia skorzystania z przedmiotowego domniemania.
Trzeba jednak wskazać na stanowisko Ministerstwa Finansów, które zaprezentowane zostało w Komunikacie w sprawie implementacji dyrektywy 2018/1910, tzw. pakiet Quick FIxes. Zgodnie z tym stanowiskiem niespełnienie warunków wprowadzonych Rozporządzeniem nie będzie definitywnie oznaczać, że stawka 0% nie będzie miała zastosowania. Jak bowiem wynika z treści Komunikatu, w przypadku nieposiadania dokumentów o których mowa w art. 45a Rozporządzenia, dostawca aby skorzystać ze stawki 0% będzie musiał udowodnić w inny sposób, zgodnie z dotychczasowymi przepisami ustawy o VAT, że warunki zastosowania stawki 0% zostały spełnione. A zatem, mając na uwadze treść Komunikatu Ministerstwa Finansów, wystarczającymi powinny być dokumenty dotychczas przez Pana stosowane w celach skorzystania ze stawki 0% przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów.
Panie Adamie, bardzo merytoryczny wpis. Jest Pan jednym z niewielu w Polsce który traktuje o sprawie tego Rozporządzenia, i pakiecie Quick Fixes. Mam jednak wątpliwość co do Pana zapisu „Jak bowiem wynika z treści Komunikatu, w przypadku nieposiadania dokumentów o których mowa w art. 45a Rozporządzenia, dostawca aby skorzystać ze stawki 0% będzie musiał udowodnić w inny sposób, zgodnie z dotychczasowymi przepisami ustawy o VAT, że warunki zastosowania stawki 0% zostały spełnione.”. Nie mogę bowiem znaleźć miejsca w którym pakiet Qucik Fixes odnosi się do Rozporządzenia. Pakiet odnosi się do Dyrektywy 2018/1910. Równolegle mamy Rozporządzenie Wykonawcze, które nakazuje jednak gromadzenie dokumentów. Innymi słowy widzę to tak: Dyrektywa nie musi być respektowana (traktuje o tym pakiet Qucik Fixes zezwalając na stosowanie ustawy VAT) natomiast musi być respektowane Rozporządzenie Rady UE, które nakazuje jednak gromadzenie dokumentacji.
Panie Bartoszu, w pierwszej kolejności trzeba wskazać, że przepisy unijnych dyrektyw kierowane są do państw członkowskich, a nie bezpośrednio do ich obywateli i wymagają implementacji do krajowych systemów prawnych. Odmiennie ma się sytuacja w stosunku do wydawanych na ich podstawie rozporządzeń wykonawczych, które nie wymagają implementacji w państwach członkowskich i obowiązują tam bezpośrednio.
Odnosząc to do przesłanego pytania, przepisy wprowadzane dyrektywą 2018/1910 (tj. dyrektywy Rady (UE) 2018/1910 z 4 grudnia 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej dotyczących opodatkowania handlu między państwami członkowskimi – Dz.U.UE.L.2018.311.3) obowiązywać będą w Polsce w formie nowych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Rozporządzeniem wykonawczym w stosunku do Dyrektywy 2018/1910 jest rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011, którego treść została zmieniona m.in. przez rozporządzenie 2018/1912 z 4 grudnia 2018 r. (pełna nazwa: rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2018/1912 z 4 grudnia 2018 r. zmieniającego rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 w odniesieniu do niektórych zwolnień związanych z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi).
Wymienione powyżej akty prawne funkcjonują łącznie pod potoczną nazwą tzw. pakietu Quick Fixes, który to w założeniu jest pakietem naprawczym do dyrektywy Rady 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Trzeba wskazać, że Dyrektywa 2018/1910 miała zostać zaimplementowana do krajowego porządku prawnego do 31 grudnia 2019 r., natomiast jak Pan słusznie zauważył, rozporządzenie wykonawcze 2018/1912 (a tym samym również art. 45a) należy stosować od 1 stycznia 2020 r. przy czym podkreślenia wymaga, że dokumenty wskazane z rozporządzeniu umożliwiają skorzystania z domniemania, że towar wyjechał i został dostarczony, niemniej brak ich zgromadzenia nie oznacza automatycznie, że faktu dokonania wywozu nie można dowodzić w inny sposób. Powyższe wynika zarówno z opublikowanego w grudniu 2019 r. projektu not wyjaśniających dotyczących pakietu Quick FIxes (eng. Explanatory Notes on the EU VAT changes in respect of call-off stock arrangements, chain transactions and the exemption for intra-Community supplies of goods (“2020 Quick Fixes”), jak i wyjaśnień Ministerstwa Finansów które wskazało, że nie posiadanie dowodów wskazanych z art. 45a rozporządzenia 2018/1912 nie przekreśli definitywnie możliwości zastosowanie stawki 0% przy WDT. W takiej sytuacji możliwe będzie bowiem podatnik będzie miał prawo wykorzystać dokumenty uprawniające do zastosowania stawki 0% wskazane w polskiej ustawie o VAT.
Dzień dobry,
Co jeśli sprzedawca wywozi towar za granicę własnym transportem, własnym autem ? Jak dodatkowo udokumentować wywóz ?
Lub jeśli zagraniczny kupujący przyjeżdża po towar do magazynu sprzedawcy swoim własnym autem dostawczym ?
Zdarzało się, iż w nagłych przypadkach sprzedający wysyłali towar na prośbę kupującego do przygranicznych oddziałów firm kurierskich (DHL lub Raben) skąd zagranicznemu klientowi łatwiej było odebrać towar. Co wtedy ? Jak wtedy dodatkowo udokumentować, iż towar opuścił granice kraju ?
Będę wdzięczny za pomoc i odpowiedź
Pozdrawiam
Krzysztof
Panie Krzysztofie,
Odnosząc się do Pańskiego pytania trzeba wskazać, że według Rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) 2018/1912 w celu zastosowania domniemania wysłania lub przetransportowania towarów na terytorium państwa członkowskiego ich przeznaczenia konieczne jest posiadanie dokumentów transportowych, które nie mogą pochodzić od sprzedawcy i nabywcy. Mając na uwadze literalne brzmienie przepisów Rozporządzenia trzeba wskazać, że zastosowanie domniemania nie będzie możliwe w przypadku, gdy transport towarów w ramach dostawy wewnątrzwspólnotowej zostanie dokonany przy użyciu własnych środków transportowych nabywcy lub sprzedawcy. Stanowisko takie zostało zaprezentowane również w opublikowanych przez Komisję Europejską w grudniu 2019 r. Notach wyjaśniających dot. pakietu Quick Fixes, w których wskazano, że organizacja transportu samodzielnie przez nabywcę, czy też sprzedawcę uniemożliwia skorzystania z przedmiotowego domniemania.
Niemniej jednak, jak wskazano w Komunikacie Ministerstwa Finansów w sprawie implementacji dyrektywy 2018/1910, tzw. pakiet Quick FIxes, niespełnienie warunków wprowadzonych Rozporządzeniem nie będzie definitywnie oznaczać, że stawka 0% nie będzie miała zastosowania. Jak bowiem wynika z treści Komunikatu, w przypadku nieposiadania dokumentów o których mowa w art. 45a Rozporządzenia, dostawca aby skorzystać ze stawki 0% będzie musiał udowodnić w inny sposób, zgodnie z dotychczasowymi przepisami ustawy o VAT, że warunki zastosowania stawki 0% zostały spełnione. A zatem, mając na uwadze treść Komunikatu Ministerstwa Finansów, wystarczającymi powinny być dokumenty dotychczas przez Pana stosowane w celach skorzystania ze stawki 0% przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów.
Moje pytanie jest następujące: zgodnie z tym rozporządzeniem sprzedawca towaru musi wiedzieć jakie jest finalane miejsce przeznaczenia( magazy) w kraju EU w innym przypadku moge sprzedac towar ale na stawce vat 23 % a nie na 0% Co w przypadku gdy ja jako sprzedający sprzedam towar firmie która jest tylko trader i nie chce podawać informacji komu ten towar sprzedaje co jest logiczne w mojej opinii . Czy wystarczy ze przesle oswiadczenie w jakim kraju EU ten towar sie rozładuje? Na liście przewozowym CMR mam od tadera potwierdzenie ze odebrał towar oraz wystawiam fakture sprzedaży na tego kontrahenta ale de-fakto ten towar on sprzeda innemu odbiorcy wiec na chwile obecna nie wiem gdzie sie rozładuje. Proszę o pomoc:)
Jak rozumiem, w przedmiotowych transakcjach występuje Pan jako sprzedawca towarów na rzecz pośrednika „tradera”, które są transportowane do innego kraju członkowskiego UE. Następnie „trader” odsprzedaje przedmiotowe towary swoim kontrahentom – finalnym nabywcom. Panu jako sprzedawcy towarów dla „tradera” nie jest znany finalny nabywca tych towarów.
W związku z powyższym prosiłbym o doprecyzowanie, czy transport towarów dokonywany jest bezpośrednio od Pana do finalnego nabywcy, czy też są one transportowane od Pana do „tradera”, a następnie dalszy transport organizowany jest przez „tradera”?
Odpowiadając na pytanie na podstawie informacji przekazanych przez Pana w komentarzu, trzeba wskazać, że możliwość wykorzystania oświadczenia nabywcy potwierdzającego, że towary zostały przetransportowane ma zastosowanie jedynie do sytuacji, gdy taki transport jest organizowany przez nabywcę, lub osobę trzecią działającą na rzecz nabywcy. A zatem w zależności od tego, kto organizuje transport towarów w Pańskiej sytuacji, uzależnione będzie skorzystanie z oświadczenia nabywcy o którym mowa w art. 45a Rozporządzenia.
W przypadku, gdy transport organizowany jest przez „tradera” do jego magazynów, wówczas oświadczenie powinno być podpisane przez niego ze wskazaniem daty i miejsca przybycia towarów np. adresu magazynu. Jednak w sytuacji, gdy to „trader” będzie organizować transport bezpośrednio do finalnego nabywcy, wówczas oświadczenie takie powinno zostać popisane przez niego, aczkolwiek ze wskazaniem adresu na jaki dostarczone zostały towarów tj. adres finalnego nabywcy.
W przypadku, gdy transport będzie organizowany przez Pana, wówczas, aby móc skorzystać z domniemania dokonania dostawy, wówczas należy posłużyć się innymi dokumentami przewidzianymi w art. 45a Rozporządzenia.
Organizatorem transportu jest trader, na liscie cmr miejsce przeznaczenia jest adres tradera ( miejsce docelowe jest inne ) kierowca otrzymuje od tradera drugi komplet cmr gdzie ma informacje ze towar wysłany jest z siedziby tradera i podane jest miejsce finalne..gdzie ma dostarczyć
Mam taką samą sytuację i zgłupiałam…. przecież ja sprzedaje towar firmie np. niemieckiej, a ona niekoniecznie chce, żebym wiedziała do kogo finalnie trafi towar….
Witam, co w przypadku kiedy po otrzymaniu scanu CMR, dokument ten jest słabo widoczny? Chodzi tu głównie o to, że niektórzy używają druków samokopiujacych i często egzemplarz który zostaje u nabywcy jest “słabej jakości “. Czy dokumenty mogą być podpisane tylko parafką czy wymagabe jest pełne imię i nazwisko odbierającego towar?
Pani Alino, odnosząc się do przesłanych pytań, należy uwzględnić art. 45a ust. 3 lit. a Rozporządzenia, w którym wskazano, że dokumenty takie jak podpisany list przewozowy CMR, konosament, faktura za towarowy przewóz lotniczy czy też faktura od przewoźnika towarów mogą stanowić dowód wysyłki lub transportu.
W pierwszej kolejności odnosząc się do otrzymania CMR w formie skanu, trzeba wskazać, że dotychczasowe stanowiska organów podatkowych (wyrażone m.in. w interpretacji z 6 września 2019 r., sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.420.2019.1.PRP) wskazują, że w dobie szeroko rozwiniętych technik komunikacyjnych nie ma podstaw, żeby odmawiać mocy dowodowej dokumentom w formie elektronicznej. Niemniej jednak, taki dokument powinien być czytelny, tak by w sposób nie budzący wątpliwości, pozwalał na zidentyfikowanie danych na nim zawartych.
Co do podpisu, trzeba wskazać, że na podstawie art. 5 ust. 1 Konwencji o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów list przewozowy wystawia się w trzech oryginalnych egzemplarzach, podpisanych przez nadawcę i przez przewoźnika, przy czym podpisy te mogą być wydrukowane lub też zastąpione przez stemple nadawcy i przewoźnika, jeżeli pozwala na to ustawodawstwo kraju, w którym wystawiono list przewozowy. Aby uniknąć wątpliwości zalecane jest, żeby podpisy te były odręczne i czytelne (tak aby można było rozpoznać osobę podpisującą). Parafka jest naszym zdaniem dopuszczalna, ale jedynie w sytuacji gdy składana jest na pieczątce osoby, która się podpisuje.
W przypadku, gdy podpis lub parafka jest nieczytelna albo nie pozwala na zidentyfikowanie osoby podpisującej się na dokumencie, wówczas w naszej ocenie należy zebrać dodatkowe dokumenty mogące stanowić dowód, że dostawa w ramach WDT rzeczywiście miała miejsce. Analogiczny mechanizm będzie miał zastosowanie w przypadku, gdy jakikolwiek inny wymagany element CMR będzie nieczytelny.
Co w przypadku kiedy nabywca organizuje transport i nie jest skłonny ujawnić kosztu transportu?
Czy faktura od przewoźnika towarów oraz dokumenty bankowe potwierdzające zapłatę za wysyłkę lub transport towarów będą akceptowane jako dowód wysyłki lub transportu do celów stosowania zwolnień ustanowionych w art. 138 dyrektywy 2006/112/WE w przypadku gdy dane dotyczące cen i wartości zostaną ukryte?
Na fakturze będą dane dotyczące towaru, środka transportu oraz trasy transportu, natomiast bankowe potwierdzenie zapłaty zawierałoby numer faktury beneficjenta płatności oraz termin wykonania płatności
Panie Jakubie odpowiadając na Pańskie pytania trzeba wskazać, że art. 45a Rozporządzenia 2018/1912 nie uzależnia możliwości zastosowania stawki 0% przy WDT od posiadanie przez sprzedawcę informacji jaki był koszt transportu towarów. Istotą wymienionych w treści tego Rozporządzenia dokumentów jest możliwość udowodnienia, że sprzedany w ramach WDT towar został rzeczywiście wysłany/przetransportowany do innego kraju wspólnotowego.
A zatem, w przypadku, gdy transport organizuje nadawca, sprzedawca zobowiązany jest do posiadania:
1) pisemnego oświadczenia nabywcy, oraz
2) co najmniej dwóch niesprzecznych ze sobą dowodów, potwierdzających transport lub wysyłkę, które zostały wydane przez dwie różne strony, które są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i od nabywcy.
Odnosząc się do wskazanych przez Pana informacji, trzeba zauważyć, że faktura od przewoźnika towarów została wymieniona jako dokument mogący stanowić dowód dokonania transportu towarów. Co prawda, wskazanie na fakturze VAT ceny za usługę jest wymagane zarówno przez polską ustawę o VAT jak i Dyrektywę 2006/112/WE, to jednak, w tej sytuacji faktura ma służyć jednoznacznemu wykazaniu, że towar został przetransportowany do innego kraju wspólnotowego. Tym samym, należy uznać, że faktura zawierająca m.in. dane dotyczące towaru, środka transportu oraz trasy transportu, potwierdzona dodatkowo przez bankowe potwierdzenie zapłaty wydaje się być dowodem, o którym mowa w art. 45a ust. 3 lit. b Rozporządzenia 2018/1912.
Przy czym przypominam, że faktura taka stanowić będzie jeden dowód, a zgodnie z treścią Rozporządzenia 2018/1912 będzie Pan zobowiązany do pozyskania jeszcze jednego dokumentu potwierdzającego dokonanie transportu przez nabywcę.