Globalny podatek minimalny – przygotowanie do nadchodzących obowiązków (część I)
Przedstawiamy Państwu nowy cykl publikacji, który będzie miał za zadanie przybliżyć Państwu nowe obowiązki związane z globalnym podatkiem minimalnym (GloBE). Na początku każdego miesiąca będziemy publikować praktyczne opracowanie w zakresie jednego z wybranych zagadnień związanych z GloBE (ze szczególnym uwzględnieniem jego wpływu na polskich podatników). Chociaż regulacje polskie weszły w życie na początku 2025 r. (z pewnymi wyjątkami, o których piszemy w pierwszej publikacji) – już teraz zachęcamy Państwa do śledzenia naszych publikacji, które na koniec pierwszego roku obowiązywania przepisów pomogą w bezpieczny sposób rozpocząć procesy związane z globalnym podatkiem minimalnym.
Globalny podatek minimalny – najważniejsze założenia i mechanizmy
Globalny podatek minimalny został wprowadzony do polskiego systemu prawnego ustawą z 6 listopada 2024 r. o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych (dalej: Ustawa). Akt ten implementuje przepisy Dyrektywy Rady (UE) 2022/2523, mającej na celu zapewnienie globalnego minimalnego poziomu opodatkowania dużych grup przedsiębiorstw w Unii Europejskiej. Dyrektywa ta wpisuje się w szersze działania OECD i G20, znane jako Filar II, które zmierzają do wyrównania efektywnego poziomu opodatkowania dochodów globalnych grup kapitałowych, ograniczenia konkurencji podatkowej pomiędzy państwami oraz przeciwdziałania transferowi zysków do jurysdykcji o bardzo niskim lub zerowym opodatkowaniu.
Istota globalnego podatku minimalnego
Celem systemu globalnego podatku minimalnego jest zagwarantowanie, że podmioty należące do największych międzynarodowych grup zapłacą podatki na poziomie efektywnej stawki wynoszącej co najmniej 15%. Jeśli dochody uzyskane przez podmioty w danym kraju są opodatkowane według efektywnej stawki poniżej 15%, może pojawić się obowiązek zapłaty dodatkowego podatku wyrównawczego. Przepisy obejmują również obowiązki dotyczące udostępniania danych niezbędnych do obliczenia efektywnej stawki podatkowej oraz wymiany tych danych między różnymi jurysdykcjami.
Kluczowe mechanizmy globalnego podatku minimalnego wprowadzone polską Ustawą to:
- Mechanizm IIR – Income Inclusion Rule – podatek wyrównawczy ma być płacony w państwie siedziby jednostki dominującej najwyższego szczebla (dalej: UPE) niezależnie od tego, czy będzie należny od jej spółek zależnych czy też od niej samej.
- Mechanizm UTPR – Undertaxed Payments Rule – jeśli jurysdykcja UPE nie przewiduje globalnego podatku minimalnego, podatek ten będzie należny w krajach, w których siedzibę mają jednostki będące członkami grupy.
- Mechanizm QDMTT – Qualified Domestic Minimum Top-up-Tax – krajowy podatek wyrównawczy będzie dotyczył jednostek składowych grup międzynarodowych i grup krajowych, jeżeli efektywna stawka opodatkowania dla wszystkich jednostek składowych zlokalizowanych w Polsce będzie niższa niż 15% (jeśli jednostka zapłaci w Polsce QDMTT – UPE nie będzie musiała zapłacić podatku od takiej jednostki zgodnie z podstawowym mechanizmem IIR).
Globalny podatek minimalny w Polsce
Dyrektywa Rady (UE) 2022/2523 zobowiązała państwa członkowskie do wdrożenia przepisów dotyczących globalnego podatku minimalnego najpóźniej do 31 grudnia 2023 r., co oznacza, że docelowo pierwszym rokiem stosowania nowych regulacji miał być rok 2024. Jednak Polska wprowadziła regulacje z opóźnieniem, bo od 1 stycznia 2025 roku. Oznacza to, że co do zasady pierwszym rokiem, za który polskie jednostki będą miały obowiązki w zakresie globalnego podatku minimalnego jest rok 2025.
Oświadczenie o stosowaniu regulacji od 1 stycznia 2024 roku
Opóźnienie we wdrożeniu Dyrektywy w Polsce nie zwalnia grup międzynarodowych z obowiązku zapłaty podatku wyrównawczego. Wynika to z mechanizmu działania Systemu GloBE. Obowiązek podatkowy może powstać u jednostki dominującej (w pierwszej kolejności UPE), jeśli jedna z jednostek składowych grupy w Polsce była w 2024 r. opodatkowana poniżej poziomu efektywnej stawki podatkowej.
Ustawa o opodatkowaniu wyrównawczym przewiduje możliwość złożenia oświadczenia o stosowaniu przepisów już w odniesieniu do roku 2024.
Najważniejsze informacje:
- Termin złożenia oświadczenia: od 1 marca do 30 maja 2026 r.,
- Podmioty uprawnione: UPE (jednostka dominująca najwyższego szczebla) lub – za jej zgodą – polskie jednostki składowe,
- Forma: akt notarialny.
Decyzja o wcześniejszym stosowaniu przepisów jest nieodwołalna i skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego z tytułu globalnego oraz krajowego podatku wyrównawczego już od 1 stycznia 2024 r.
Dla polskich jednostek składowych wybór ten oznacza m.in.:
- dodatkowe obowiązki formalne, w tym złożenie oświadczenia o stosowaniu przepisów od 1 stycznia 2024 r.,
- konieczność złożenia informacji GLoBE za rok 2024,
- obowiązek złożenia deklaracji i – w razie potrzeby – zapłaty podatku w ramach mechanizmu QDMTT w Polsce, jeśli taki obowiązek powstanie.
Za jednostki składowe w Polsce uważa się:
- podmioty należące do grupy międzynarodowej lub krajowej,
- stałe zakłady zagranicznych central będących częścią grupy międzynarodowej.
Jak się przygotować?
Choć zasadniczy obowiązek zapłaty globalnego podatku minimalnego spoczywa na jednostkach dominujących, krajowe podmioty wchodzące w skład dużych grup kapitałowych powinny podjąć odpowiednie działania przygotowawcze jak najszybciej.
W szczególności warto skupić się na:
- precyzyjnym określeniu swojej pozycji w strukturze grupy,
- analizie potencjalnych obowiązków informacyjnych, raportowych i podatkowych – w tym wynikających z mechanizmu krajowego podatku wyrównawczego (QDMTT).
Znajomość regulacji może być szczególnie istotna w kontekście ewentualnego złożenia przez grupę oświadczenia o stosowaniu przepisów od 1 stycznia 2024 r.
AUTORZY WPISU
E: szymon.chyra@pl.Andersen.com
T: +48 881 823 182
E: zofia.muszala@pl.andersen.com
T: 660366111