„Pozatarczowe” mechanizmy podatkowe (1): ulga w spłacie zobowiązań podatkowych
Niniejszym wpisem rozpoczynamy cykl artykułów z serii: Co jeszcze możemy zrobić? – pozatarczowe rozwiązania podatkowe, którego celem jest omówienie istniejących już mechanizmów podatkowych pozwalających podatnikom na oszczędności podatkowe. Wprowadzone przez rząd rozwiązania w ramach Tarczy Antykryzysowej nie przewidują wielu korzystnych rozwiązań pod względem podatkowym. Dlatego też podatnicy powinni się zastanowić, czy któryś z istniejących już mechanizmów nie znajdzie zastosowania w prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.
Aktualnie obowiązujący stan epidemii powoduje, że podatnicy nie generują zysku lub zysk ten jest mniejszy w porównaniu z poprzednimi miesiącami, co może wiązać się z brakiem środków na terminowe regulowanie należności podatkowych. Skutkiem zaniechania terminowej płatności zobowiązań podatkowych jest natomiast powstanie zaległości, od których naliczane są odsetki za zwłokę, a także w związku z którymi grożą podatnikom konsekwencje karno-skarbowe.
Ulgi podatkowe przewidziane w Ordynacji Podatkowej
Podatnicy, którzy mają problem z terminowym regulowaniem zobowiązań podatkowych mogą rozważyć skorzystanie z ulg podatkowych przewidzianych w Ordynacji podatkowej. Wspomniana ustawa przewiduje, że w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, organ podatkowy może na wniosek podatnika:
- odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty,
- odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek,
- umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
Należy mieć na uwadze, że umorzenie może dotyczyć wyłącznie kwoty podatku, którego termin płatności już upłynął (tj. zaległości podatkowej). Nie można wnioskować o umorzenie podatku, którego termin płatności jeszcze nie nastąpił. Co istotne, umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.
Możliwość skorzystania z ulgi podatkowej w spłacie zobowiązań możliwa jest w wyjątkowych sytuacjach objętych ogólnym pojęciem „ważnego interesu podatnika” lub „interesu publicznego”, a jej zastosowanie zależy od uznaniowej decyzji organu podatkowego. Oznacza to, że organ może udzielić ulgi, gdy uzna jej przyznanie za zasadne, jednak nie jest do tego zobowiązany.
Dotychczas sądy administracyjne przyjmowały, że problemy finansowe przedsiębiorcy oraz generowanie niższych dochodów nie stanowi automatycznej podstawy do przyznania ulgi w zobowiązaniach podatkowych. Organy stały natomiast na stanowisku, że kryzys na rynku wpisuje się w ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej i nie należy do tzw. sytuacji wyjątkowych, uzasadniających pozytywne rozpatrzenie wniosku o ulgę z w spłacie zobowiązań podatkowych.
Wytyczne Ministerstwa Finansów
Niemniej jednak, aktualna sytuacja spowodowana epidemią COVID-19 jest bezprecedensowa. Dlatego też Ministerstwo Finansów wydało naczelnikom urzędów skarbowych dotyczące udzielania ulg podatkowych. Jak wskazało MF, jednym z pierwszych działań wprowadzonych w związku z epidemią koronawirusa jest właśnie możliwość wnioskowania o przyznanie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych.
Brak rozbudowanego postępowania dowodowego
Powołanie się we wniosku na wystąpienie koronawirusa jako przesłankę uzasadniającą przyznanie ulgi podatkowej może, co do zasady, dotyczyć zobowiązań podatkowych, których terminy płatności przypadają po 1 marca 2020 r. Co istotne, jeżeli podatnik nie korzystał wcześniej z pomocy publicznej i nie ma innych długów, to organy podatkowe nie będą badać jego sytuacji finansowej (nie ma obowiązku składania oświadczenia majątkowego). Oznacza to, że urzędnicy nie muszą weryfikować, czy sytuacja majątkowa podatnika jest na tyle zła, że nie jest on w stanie uregulować daniny.
Ponadto, z wytycznych wynika, że jeżeli podatnik zgłosi się ze zobowiązaniami, których termin płatności upływa w marcu, a także z zaległościami wcześniejszymi, a proporcja marcowych zobowiązań wynosi ponad 50% zobowiązań wcześniejszych podatnik nie ma innych długów oraz nie występował wcześniej o pomoc publiczną, to organy podatkowe również nie będą badać jego sytuacji finansowej.
W przypadku zobowiązań rocznych CIT i PIT za 2019 r. powyższe zasady będą miały zastosowanie, pod warunkiem, że podatnik spełnia ww. warunki oraz podstawowy przedmiot działalności podatnika należy do branż bezpośrednio zagrożonych oddziaływaniem koronawirusa (tj. transport, turystyka, kultura, gastronomia, usługi fryzjerskie i kosmetyczne, kultura fizyczna, fitness, salony odnowy itp.).
MF poinstruowało, że przypadki wskazane powyżej mają być rozpatrywane w pierwszej kolejności, bez zbędnej zwłoki i bez rozbudowanego postępowania dowodowego, kierując się zasadą dobrej wiary klienta zewnętrznego i budowaniem zaufania do organu podatkowego oraz Konstytucją Biznesu zakładającą adekwatność działań administracji do sytuacji. Zasada ta ma mieć również zastosowanie do wniosków podatników, których zaległości powstały w więcej niż 50% przed 1 marca 2020 r., jeżeli należą do branż szczególnie zagrożonych (transport, turystyka, kultura, gastronomia, usługi fryzjerskie i kosmetyczne, kultura fizyczna, salony odnowy, fitness itp.).
Pogłębiona ocena podatnika
Jeżeli podatnik składa wniosek w stosunku do zobowiązań, których terminy upłynęły w marcu 2020 r., a korzystał wcześniej z pomocy publicznej i nie ma innych długów, to organy podatkowe mają obowiązek pogłębić jego ocenę z punktu widzenia pomocy publicznej. Podatnik nie ma jednak obowiązku składania oświadczenia majątkowego.
Natomiast wnioski innych podatników, których zobowiązania wyłącznie albo więcej niż 50% powstały przed 1 marca 2020 r. podlegają rozpoznaniu według badania stanu majątkowego (podatnik musi złożyć oświadczenie majątkowe) i pomocy publicznej (bada się również czy podatnik korzystał wcześniej z pomocy publicznej).
Sposób wnioskowania
Zgodnie ze stosowaną przez rząd w trakcie epidemii zasadą „trzech i” (izolacja, identyfikacja oraz informatyzacja) wnioski można składać nie tylko w formie papierowej, ale także elektronicznie (e-PUAP lub podpis elektroniczny) lub nawet mailowo. W takim wypadku konieczne jest przesłanie oświadczenia, że oryginalny wniosek papierowy zostanie złożony w urzędzie skarbowym po ustaniu epidemii.
Opłata prolongacyjna
Co do zasady, zgodnie z art. 57 § 1 Ordynacji podatkowej, w decyzji dotyczącej ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych, organ podatkowy ustala opłatę prolongacyjną od kwoty podatku lub zaległości podatkowej. Niemniej jednak, w ramach jednego z rozwiązań wprowadzonych przepisami Tarczy Antykryzysowej, podatnicy zostali zwolnieni z obowiązku ponoszenia opłaty w związku z odroczeniem terminu płatności podatku lub rozłożenia zapłaty podatku na raty, albo odroczeniem lub rozłożeniem na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami.
***
Wytyczne MF poruszają również kwestię zwrotów podatków, w szczególności zwrotów VAT. Tę tematykę szczegółowo omówimy w następnym wpisie.
CZYTAJ TAKŻE: „Pozatarczowe” mechanizmy podatkowe (2): zwrot podatku VAT oraz uwolnienie środków z rachunku VAT
AUTORZY WPISU
E: elzbieta.stawarczyk@pl.Andersen.com
T: +48 668 690 919
E: magdalena.keska@pl.Andersen.com
T: +48 32 731 68 50