Zmiany w podatkach 2019 (1) – rozliczanie wydatków dotyczących samochodów osobowych
Pod koniec ubiegłego roku o planowanych zmianach w zakresie rozliczania kosztów i wydatków związanych z używaniem samochodów osobowych było głośno – dilerzy prześcigali się w oferowaniu najlepszych okazji cenowych i od jesieni ogłaszali „ostatni dzwonek”. Podsumujmy zatem, co przyniósł rok 2019 w tym zakresie. W wyniku zmian wprowadzonych do ustawy o CIT od 1 stycznia 2019 roku nie będą mogły stanowić kosztów uzyskania przychodów:
- odpisy amortyzacyjne z tytułu zużycia samochodu osobowego, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej kwotę:
- 225 000 zł – w przypadku samochodu osobowego będącego pojazdem elektrycznym,
- 150 000 zł – w przypadku pozostałych samochodów osobowych;
- składki na ubezpieczenie AC samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 000 zł pozostaje do wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia;
- opłaty wynikające z umowy leasingu, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze (z wyjątkiem opłat z tytułu składek na ubezpieczenie OC samochodu osobowego) w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy;
- 25% wydatków poniesionych z tytułu kosztów używania samochodu osobowego na potrzeby działalności gospodarczej, jeżeli samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika.
Odpisy amortyzacyjne i składki na AC
Ograniczenia w zaliczaniu do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych oraz składek na ubezpieczenie AC samochodu osobowego obowiązywały także w 2018 roku. Zmiana wprowadzona od 1 stycznia 2019 roku polega na podwyższeniu limitu wartości samochodu, po przekroczeniu którego niemożliwe jest ujęcie całości wydatku w kosztach podatkowych. W praktyce, w 2019 roku odpisy amortyzacyjne oraz składki na AC samochodów osobowych, których wartość wynosi do 150.000 PLN będą mogły w całości stanowić koszt podatkowy. W przypadku samochodów droższych, kosztem uzyskania przychodów będzie odpis amortyzacyjny oraz składka AC tylko w części ustalonej w proporcji, w jakiej pozostaje kwota 150.000 PLN do wartości samochodu.
Opłaty wynikające z umowy leasingu, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze
Nowym ograniczeniem obowiązującym od 1 stycznia 2019 roku ustawodawca obejmuje opłaty leasingowe, czynsz z tytułu najmu lub dzierżawy, itp. W przypadku wynajmowania w 2019 roku samochodów droższych niż 150.000 PLN, kosztem uzyskania przychodów będzie wynagrodzenie należne z tytułu najmu/dzierżawy/leasingu jedynie w części ustalonej w proporcji, w jakiej pozostaje kwota 150.000 PLN do wartości samochodu.
Zwracamy uwagę, że z brzmienia przepisu art. 16 ust. 5a ustawy o CIT obowiązującego w 2019 roku wynika, że do limitu 150.000 PLN wlicza się także podatek VAT, jeśli podatnikowi nie przysługuje prawo do jego odliczenia. W praktyce, w większości przypadków limit 150.000 PLN obejmować będzie zatem kwotę netto oraz 50% podatku VAT (VAT nieodliczony).
Wydatki eksploatacyjne
Kolejne, nowowprowadzone ograniczenie dotyczy wydatków ponoszonych z tytułu kosztów używania samochodu osobowego na potrzeby działalności gospodarczej, czyli tzw. wydatków eksploatacyjnych.
W 2019 roku, pełne rozliczanie wydatków eksploatacyjnych uzależnione jest od prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu (tzw. kilometrówki) dla celów podatku VAT. I tak, jeśli:
- przedsiębiorca prowadzi kilometrówkę dla celów podatku VAT (tj. odlicza 100% VAT naliczonego od wydatków związanych z używaniem samochodu), to dla celów CIT należy uznać, że samochód służy w 100% działalności gospodarczej i tym samym uprawnione jest zakwalifikowanie 100% wydatków eksploatacyjnych jako kosztów uzyskania przychodów;
- przedsiębiorca nie prowadzi kilometrówki dla celów podatku VAT (tj. odlicza 50% VAT naliczonego od wydatków związanych z używaniem samochodu), to dla celów CIT należy uznać, że samochód służy działalności mieszanej i tym samym możliwe jest zakwalifikowanie do kosztów uzyskania przychodów jedynie 75% poniesionych wydatków eksploatacyjnych.
Jednocześnie, ustawodawca uchylił obowiązek prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdów niestanowiących składników majątku podatnika. Tym samym, w 2019 roku ujęcie w kosztach uzyskania przychodów 100% wydatków eksploatacyjnych ponoszonych w związku z używaniem samochodu osobowego będzie możliwe jedynie w przypadku prowadzenia kilometrówki dla celów VAT – spełnienie tego warunku powodować będzie, że samochód uznaje się za wykorzystywany jednie do działalności gospodarczej.
Brak zmian w ewidencji prowadzonej przez pracownika
Zwracamy uwagę, że ustawodawca nie uchylił przepisu dotyczącego prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu przez pracownika, któremu pracodawca dokonuje zwrotu kosztów używania samochodów prywatnych do celów służbowych.
Przepis przejściowy
Nowe regulacje dotyczące rozliczania samochodów osobowych, co do zasady, mają zastosowanie do kosztów ponoszonych od 1 stycznia 2019 roku, niemniej jednak od powyższego ustawodawca przewidział wyjątek. Zgodnie z przepisami przejściowymi w przypadku umów leasingu, najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze zawartych jeszcze przed 1 stycznia 2019 roku, zastosowanie znajdą przepisy obowiązujące przed nowelizacją. Jednakże możliwość stosowania starych przepisów nie dotyczy sytuacji, gdy umowy zostały zmienione lub odnowione w 2019 roku.
Obejście prawa?
Podatnicy zawierając nowe umowy jeszcze przed 2019 r. mieli możliwość skorzystania z „furtki” podatkowej, do której zresztą byli zachęcani przez licznych dealerów samochodowych pod koniec 2018 r. W wielu przypadkach umowy zawarte jeszcze w 2018 r. przewidywały odległy termin wydania pojazdu. Wypowiedź Rzecznika Ministra Finansów w tej kwestii wywołała pewien niepokój.
Rzecznik Ministerstwa Finansów wskazał na przykładzie umowy leasingu, że co prawda umowa ma charakter konsensualny (wydanie rzeczy nie decyduje o zawarciu umowy), jednakże należy pamiętać, że w prawie podatkowym obowiązuje klauzula obejścia prawa. W konsekwencji umowy z odroczonym terminem wydania samochodu mogą być weryfikowane, czy ich zawarcie nastąpiło wyłącznie w celu uzyskania korzyści podatkowych. Takie podejście stoi w sprzeczności z wdrażanym programem 3xP, zgodnie z którym podatki mają być proste, przejrzyste i przyjazne.
Jakie wydatki?
Z brzmienia przepisu przejściowego wynika, że do umów zawartych przed 2019 stosować należy „stare” przepisy. Czy zatem możliwa jest sytuacja, w której koszty eksploatacyjne ponoszone z tytułu używania samochodu na podstawie umowy najmu/dzierżawy zawartej jeszcze w 2018 roku będą mogły stanowić koszt podatkowy w 2019 roku w oparciu o prowadzoną kilometrówkę? Naszym zdaniem przepisy nie dają w tym zakresie jednoznacznej odpowiedzi. Niemniej jednak w naszej ocenie takie podejście obarczone jest sporym ryzykiem podatkowym.
Zapewne dopiero czas pokaże jaką interpretację omawianych przepisów będą prezentowały organy podatkowe. Podatnicy i doradcy podatkowi z ciekawością czekają na objaśnienia Ministerstwa Finansów, które obejmować mają docelowo wszystkie zmiany wprowadzane w 2019 roku, w tym także te dotyczące rozliczania wydatków związanych z używaniem samochodów osobowych.
Współautor: Katarzyna Knapik-Pacyga