Ulga B+R. Co można zyskać i jak skorzystać.

Ulga badawczo–rozwojowa  (dalej: Ulga B+R)  na stałe zagościła w naszym porządku prawnym. Praktyka pokazała, że wprowadzone przepisy przysparzają mnóstwo problemów interpretacyjnych, prowadzących do licznych sporów z organami.

Przypominamy, że mechanizm ulgi B+R pozwala na podwójne odliczenie wydatków związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową. W pierwszej kolejności podatnik odliczy koszty podatkowe na zasadach ogólnych, następnie  odliczy 100%  (lub nawet 150%, gdy posiada status centrum badawczo-rozwojowego) kosztów kwalifikowanych do ulgi. Oczywiście podstawowym warunkiem do skorzystania z ulgi jest prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej oraz ponoszenie związanych z nią kosztów kwalifikowanych.

Koszty kwalifikowane

Poszczególne kategorie kosztów kwalifikowanych zostały wprost wymienione w ustawie i są to:

• koszty nabycia materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową,
• koszty nabycia niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych,
• koszty wynagrodzenia z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umowy zlecenia lub umowy o dzieło wraz ze sfinansowanymi przez płatnika składkami – w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu,
• koszty związane z odpłatnym korzystaniem z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym,
• koszty związane z wydatkami, ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, jak i zakup wyników badań naukowych zakupionymi od instytucji naukowych,
• koszty związane z dokonanymi odpisami amortyzacyjnymi od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej (z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością).

Katalog tych kosztów często budzi wątpliwości i jest przedmiotem wniosków o interpretacje indywidualne. Przykładem są koszty wynagrodzenia.

W praktyce nie jest jasne, jakie dokładnie koszty będą stanowić wynagrodzenie pracowników. Często zdarza się przecież tak, że wynagrodzenie pracowników, to nie kwota określona wprost w umowie o pracę, lecz także różnego rodzaju premie roczne czy okolicznościowe dla pracowników. Pojawia się zatem pytanie, czy takie premie stanowić mogą koszt kwalifikowany?

Czy premie stanowią koszt kwalifikowany?

Nad tym zagadnieniem pochylił się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, w interpretacji podatkowej o sygn: 0111-KDIB1-3.4010.523.2019.1.JKU z dnia 17 grudnia 2020 r. Wnioskodawca zapytał, czy premie wchodzące w skład wynagrodzenia pracowników stanowią koszt kwalifikowany i czy w efekcie, mogą pomniejszać przychód do opodatkowania. Przedmiotem zapytania wnioskodawcy były premie wynikowe, premie efektywnościowe, premie świąteczne oraz premie wakacyjne (wraz ze składkami).

Wnioskodawca argumentował, że premie nie mają charakteru świadczeń wypłacanych z zysku osiągniętego przez niego w danym roku. Wskazał, że premie okolicznościowe, pomimo zwyczajowych nazw (świąteczna, wakacyjna) nie są związane z przeznaczeniem (pracownik nie musi sfinansować z nich np. urlopu). Wszystkie one są natomiast przychodem ze stosunku pracy i podstawą potrącania składek. Pracownicy zatrudnieni przy działalności B+R prowadzą szczegółową ewidencję swojego czasu pracy, pozwalającą na określenie, w jakiej części czas przeznaczony na realizację działalności B+R pozostaje w ich ogólnym czasie pracy.

Organ rozstrzygnął sprawę korzystnie dla wnioskodawcy, uznając, że zarówno premie okolicznościowe jak i premie roczne, stanowią koszt kwalifikowany. Organ dokonał jedynie rozróżnienia, w sposobie obliczania procentowej części poniesionych kosztów związanych z premią, które mogą zostać odjęte od przychodu z działalności B+R.

W przypadku premii okolicznościowych (świąteczna, wakacyjna) organ stwierdził, że podlegają one odliczeniu w części, w  jakiej czas przeznaczony na działalność B+R pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w miesiącu, za który premia jest wypłacana.  Oznacza to, że jeśli premia była wypłacona np. w lipcu, podlega ona odliczeniu w części odpowiadającej procentowemu stosunkowi przepracowanych godzin na działalność B+R do sumy godzin przepracowanych przez pracownika w lipcu.

Natomiast w stosunku do premii rocznych (premia wynikowa oraz efektywnościowa) organ uznał, że uwzględnienie okresów, których premia dotyczy,  pozwoli w racjonalny sposób określić, w jakim zakresie koszt premii (i należnych z jej tytułu składek) jest kosztem kwalifikowanym, a więc poniesionym na działalność B+R. Oznacza to, że znaczenie ma tutaj stosunek czasu pracy pracownika poświęconego na działalność B+R do całościowego czasu pracownika w miesiącach, które stanowiły podstawę obliczania premii. Wynika z tego, że w przypadku, gdy podstawę obliczenia premii rocznej, stanowi okres np. od czerwca do listopada, premia może stanowić koszt kwalifikowany, w stosunku procentowym, odpowiadającym stosunkowi prac na działalność B+R do ogólnego czasu pracy pracownika od czerwca do listopada.

Koszty kwalifikowane a czas urlopów?

Każdemu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas spędzany na różnego rodzaju urlopach, czy to zdrowotnych czy wypoczynkowych. Do tej pory, niejasne było również stanowisko zarówno organów jak i sądów, czy wydatki poniesione na wynagrodzenia pracowników przebywających na takich urlopach, uznać można za koszty kwalifikowane do ulgi B+R.

Pytanie w tym zakresie zadał podatnik we wniosku o interpretację indywidualną. Dyrektor KIS, wyraził niekorzystne stanowisko (interpretacja z dnia 10  sierpnia 2018 sygn: 0111-KDIB1-3.4010.303.2018.1.MST), argumentując, że nie można zaliczyć do kosztów kwalifikowanych dla celów ulgi B+R wynagrodzenia za czas, gdy pracownicy nie wykonują swoich obowiązków, bo przebywają np. na urlopie lub na zwolnieniu lekarskim. Istotne jest to, żeby pracownik faktycznie wykonywał zadania w zakresie prac B+R.

Powyższe stanowisko organu, zostało zaskarżone do WSA w Szczecinie, który na podstawie przepisów kodeksu pracy, stwierdził, że jeśli pracownik ma prawo do zachowania prawa do wynagrodzenia za czas spędzony na urlopie zdrowotnym czy wypoczynkowym, prawo do skorzystania z ulgi B+R przysługuje także pracodawcy, gdyż taki wydatek stanowi wynagrodzenie pracownika, o którym mowa w katalogu kosztów kwalifikowanych.  W opisanej sytuacji, pracownicy dokonywali włącznie czynności związanych z działalnością B+R, więc prawo do odliczania kosztów kwalifikowanych będzie przysługiwać pracodawcy w 100%, niezależnie od tego, że pracownik nie świadczy pracy z powodu urlopy, choroby czy innej usprawiedliwionej nieobecności.

Z takim stanowiskiem WSA, zgodził się NSA w wyroku z dnia 5 lutego 2021 sygn. akt: II FSK 1038/19, niestety uzasadnienie wyroku, nie jest na ten moment znane. Mamy nadzieję, że korzystny w tej sprawie wyrok NSA, przyczyni się do zmiany linii interpretacyjnej organów, a ulga B+R będzie o kolejną kwestię mniej kontrowersyjna niż dotąd.

Autor: Piotr Grimm – konsultant podatkowy

W załączeniu przedstawiamy Państwu podstawowe informacje dotyczące ulgi B+R – pobierz