Kolejny pozytywny wyrok TSUE dotyczący stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej
7 kwietnia 2022 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE” lub „Trybunał”) wydał orzeczenie o sygnaturze C-333/20 w rumuńskiej sprawie Berlin Chemie. Wyrok dotyczy jednej z najbardziej problematycznych kwestii w podatku od towarów i usług – stałego miejsca prowadzenia działalności i kontynuuje zapoczątkowaną niedawno, pozytywną dla podatników linię orzeczniczą. Najważniejszą konkluzją wyroku TSUE jest stwierdzenie, że to samo zaplecze techniczne i personalne nie może być w ramach tej samej transakcji wykorzystywane jednocześnie do świadczenia i odbioru tych samych usług.
Sprawa przed TSUE
Sprawa rozstrzygnięta przez Trybunał dotyczyła spółki Berlin Chemie z siedzibą w Niemczech, która zaopatrywała hurtowników w Rumunii w produkty farmaceutyczne. Z uwagi na konieczność stałych dostaw towarów do kontrahentów w tym kraju, Berlin Chemie zawarła umowę przechowywania ze spółką z siedzibą w Rumunii (podmiot niepowiązany).
Jednocześnie, Berlin Chemie zawarła umowę ze swoją spółką-córką z siedzibą w Rumunii, prowadzącą działalność w zakresie public relations i komunikacji, na mocy której spółka-córka zobowiązała się promować produkty spółki niemieckiej w Rumunii, w szczególności poprzez działalność marketingową, zgodnie ze strategiami i budżetami ustalonymi i rozwijanymi przez spółkę niemiecką. Co więcej, do zadań spółki-córki należało także: (i) podejmowanie działań niezbędnych w kwestiach regulacyjnych, w celu zapewnienia by spółka niemiecka była uprawniona do dystrybucji swych produktów w Rumunii, (ii) zapewnienie pomocy w badaniach klinicznych oraz w innych działaniach w zakresie badań naukowych i rozwojowych, a także: (iii) zapewnienie odpowiedniej dostawy literatury medycznej i materiałów promocyjnych zatwierdzonych przez spółkę niemiecką. Ponadto, spółka rumuńska zobowiązała się także do przyjmowania zamówień na produkty farmaceutyczne pochodzące od kontrahentów w Rumunii i przekazywanie ich spółce niemieckiej. Miała ona również przetwarzać faktury i przekazywać je klientom spółki niemieckiej.
Za wykonywane przez siebie usługi spółka-córka pobierała od Berlin Chemie wynagrodzenie i dokumentowała je fakturami wystawionymi bez rumuńskiego VAT, ale zgodnie z zasadą odwrotnego obciążenia, przyjmując, że miejscem wykonania usług dla celów VAT jest kraj siedziby usługobiorcy (Niemcy). Innego zdania były organy podatkowe. Uznały one, że miejscem świadczenia usług przez spółkę-córkę była w istocie Rumunia, gdyż spółka niemiecka posiada w tym kraju stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Zdaniem organów, stałe miejsce prowadzenia działalności powstało z uwagi na fakt, że Berlin Chemie miała nieprzerwany dostęp do zaplecza technicznego (głównie komputery, systemy operacyjne, pojazdy samochodowe) i zaplecza personalnego należącego do rumuńskiej spółki-córki. Jednocześnie, w ocenie organów, zaplecze to było wystarczające, aby regularnie dokonywać dostaw towarów lub świadczenia usług podlegających opodatkowaniu.
Wątpliwości w zakresie powstania w Rumunii stałego miejsca prowadzenia działalności niemieckiej spółki miał sąd, który skierował do TSUE pytania prejudycjalne.
Konkluzje wyroku Trybunału
Analizując opisaną sprawę, TSUE przedstawił szereg ciekawych i pozytywnych dla podatników poglądów na temat stałego miejsca prowadzenia działalności.
W pierwszej kolejności Trybunał powtórzył, za wyrokiem w polskiej sprawie Dong Yang Electronics (C-547/18), że istnienia na terytorium państwa członkowskiego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej spółki mającej siedzibę w innym państwie członkowskim nie można wywieść wyłącznie w oparciu o fakt, że spółka ta posiada w tym państwie członkowskim spółkę zależną.
TSUE dodał także, kontynuując zapoczątkowaną już wcześniej linię orzeczniczą, że dla powstania stałego miejsca prowadzenia działalności nie jest koniecznie, aby podatnik dysponował swoim własnym zapleczem technicznym lub personalnym. W ocenie Trybunału wystarczającym jest „uprawnienie podatnika do dysponowania tym zapleczem personalnym i technicznym w taki sam sposób, jak gdyby było ono jego własnym, na przykład, na podstawie umów o świadczenie usług lub najmu, na mocy których owo zaplecze pozostawałoby do dyspozycji podatnika i które to umowy nie podlegałyby rozwiązaniu w krótkim czasie”.
Z orzeczenia TSUE wynika także sugestia, że istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności nie można wywieść z samego faktu, że spółka-córka udostępnia spółce-matce zaplecze techniczne i personalne poprzez świadczenie na jej rzecz usług mogących mieć wpływ na wielkość sprzedaży, skoro ta spółka-córka nie bierze jednocześnie bezpośrednio udziału w czynnościach opodatkowanych wykonywanych przez spółkę-matkę.
Końcowo, Trybunał odniósł się do kwestii tzw. zakupowego stałego miejsca prowadzenia działalności i uznał, że to samo zaplecze nie może być wykorzystywane jednocześnie do świadczenia i zakupu tych samych usług. W omawianej sprawie zaplecze techniczne i personalne spółki-córki, które miało stanowić stałe miejsce prowadzenia działalności Berlin Chemie, było jednocześnie wykorzystywane przez rumuńską spółkę do świadczenia usług na rzecz spółki-matki.
Ostatnie stwierdzenie TSUE jest bardzo ciekawe i uniwersalne. Pomimo, że teza Trybunału jest zawężona do konkretnych usług opisanych w stanie faktycznym, w naszej ocenie, może ona stanowić argument również w innych sprawach, w których także polskie organy podatkowe dopatrują się istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności, np. w strukturach tool manufacturing.
W przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości w zakresie kwestii poruszonych w niniejszej informacji, służymy Państwu pomocą i zachęcamy do kontaktu.
KONTAKT
E: aleksandra.kalinowska@pl.Andersen.com
T: +48 22 690 08 70
M: +48 724 440 693
E: elzbieta.lis@pl.Andersen.com
T: +48 32 731 68 58
M: +48 664 948 038
