Blog

Należyta staranność przy weryfikacji kontrahentów pod kątem rajów podatkowych – trwają konsultacje

O nowych przepisach w zakresie transakcji z podmiotami z krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową (tzw. podmiotami rajowymi) informowaliśmy już Państwa w naszych poprzednich wpisach.

Dla przypomnienia, zgodnie ze zmianą brzmienia art. 11o Ustawy o CIT, od 1 stycznia 2021 roku, do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych będą obowiązani podatnicy:

1. dokonujący transakcji z podmiotem niepowiązanym mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, jeżeli wartość tej transakcji za rok podatkowy przekracza 100 000 zł,
2. dokonujący transakcji z podmiotem powiązanym lub niepowiązanym, jeżeli rzeczywisty właściciel należności ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową oraz wartość tej transakcji za rok podatkowy przekracza 500 000 zł.

Ważnym uzupełnieniem punktu 2 jest art. 11o ust. 1b ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem domniemywa się, że rzeczywisty właściciel należności ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, jeżeli druga strona transakcji dokonuje w roku podatkowym rozliczeń z takim podmiotem. W przepisach wskazano, że przy ustalaniu tych okoliczności podatnik jest obowiązany do dochowania należytej staranności.

Podsumowując powyższe, nowe przepisy nakładają na polskich podatników obowiązki w zakresie:

1. dochowania należytej staranności przy określeniu, czy kontrahent polskiego podatnika – powiązany lub niepowiązany – dokonuje transakcji z podmiotami z raju podatkowego lub czy rzeczywisty właściciel należności jest podmiotem rajowym,
2. sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych dla transakcji zawartej z podmiotem (powiązanym lub niepowiązanym), który dokonał transakcji z podmiotem z raju podatkowego, jeżeli transakcja zawarta pomiędzy polskim podatnikiem a jego kontrahentem przekracza 500 tys. zł (chyba, że możliwe jest obalenie domniemania, że podmiot z raju podatkowego jest rzeczywistym właścicielem należności).

PROJEKT OBJAŚNIEŃ PODATKOWYCH MINISTERSTWA FINANSÓW

Na początku marca br. Ministerstwo Finansów opublikowało projekt objaśnień podatkowych w zakresie domniemania oraz należytej staranności przy weryfikacji rozliczeń drugiej strony transakcji z podmiotem z tzw. raju podatkowego.

Poniżej przedstawiamy podsumowanie objaśnień konsultowanego projektu. Z jego pełną treścią można się zapoznać tutaj.

ISTOTA DOMNIEMANIA

Z istoty domniemania wynika, że już samo ustalenie okoliczności dokonywania przez drugą stronę transakcji w roku podatkowym rozliczeń z podmiotem rajowym powoduje powstanie obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych.

Pojęcie rzeczywistego właściciela należności należy rozumieć zgodnie z definicją zawartą w ustawie o CIT. Zgodnie z art. 4a pkt 29 ustawy o CIT, rzeczywisty właściciel oznacza podmiot, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. otrzymuje należność dla własnej korzyści, w tym decyduje samodzielnie o jej przeznaczeniu i ponosi ryzyko ekonomiczne związane z utratą tej należności lub jej części,
2. nie jest pośrednikiem, przedstawicielem, powiernikiem lub innym podmiotem zobowiązanym prawnie lub faktycznie do przekazania całości lub części należności innemu podmiotowi,
3. prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby, jeżeli należności uzyskiwane są w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (przy ocenie, czy podmiot prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą, przepis art. 24a ust. 18 ustawy o CIT stosuje się odpowiednio.).

Domniemanie znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy zostanie ustalone, że druga strona transakcji przekraczającej wartość 500 000 zł dokonuje w roku podatkowym bezpośrednio rozliczeń z podmiotem rajowym.

Co ważne, chodzi o rozliczenia odbywające się w roku podatkowym podatnika, a nie roku podatkowym drugiej strony transakcji (jeśli są to różne okresy).

Zgodnie z projektem objaśnień, dla ustalenia, czy druga strona transakcji dokonuje w danym roku podatkowym rozliczeń z podmiotem rajowym, istotne są jakiekolwiek rozliczenia drugiej strony transakcji, tj. uregulowanie jakichkolwiek rozrachunków (należności/ zobowiązań) z podmiotem rajowym, niezależnie od formy, w jakiej dostanie dokonane (nie tylko przekazanie środków pieniężnych czy kompensata, ale również w naturze – np. poprzez przekazanie składnika majątkowego lub świadczenie usługi). W wyniku ustalenia okoliczności, że druga strona transakcji dokonuje rozliczeń z podmiotem rajowym, zachodzi domniemanie, że rzeczywisty właściciel jest podmiotem rajowym.

Dla podważenia tego domniemania konieczne będzie wykazanie okoliczności przeciwnej, tj. tego, że rzeczywisty właściciel należności nie jest podmiotem rajowym. Skutkiem podważenia domniemania jest brak obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych.

DOCHOWANIE NALEŻYTEJ STARANNOŚCI

Według Ministerstwa Finansów należyta staranność jest pewnym standardem oczekiwań wobec podatników, a w stosunku do podatnika, który dochował standardu należytej staranności, nie powinny być wyprowadzane negatywne skutki prawne.

Standard należytej staranności ma charakter stopniowalny, a charakter ten przejawia się w stawianiu wyższych wymagań względem transakcji z podmiotami powiązanymi. Ministerstwo Finansów podkreśliło, że w przypadku podmiotów powiązanych weryfikacja powinna być szersza, gdyż posiadają one większe możliwości współdziałania w ramach grupy dla celów weryfikacji istotnych okoliczności.

Dla ustalenia okoliczności dokonywania przez drugą stronę transakcji w roku podatkowym rozliczeń z podmiotem rajowym można oprzeć się na wszystkim, co może przyczynić się do wyjaśnienia tych okoliczności i jednocześnie nie jest sprzeczne z prawem.

Postępowanie podatnika powinno różnić się w zależności od tego, czy transakcję zawiera z podmiotem niepowiązanym czy z podmiotem powiązanym.

• Dla dochowania należytej staranności przy dokonywaniu transakcji z podmiotami niepowiązanymi, niezależnie od miejsca ich rezydencji, wystarczające jest pozyskanie przez podatnika oświadczenia wiedzy od drugiej strony transakcji, z którego wynika, że ta druga strona transakcji nie dokonuje żadnych rozliczeń, w roku podatkowym podatnika, z podmiotem rajowym.
  Oświadczenie dotyczy rozliczeń drugiej strony w roku podatkowym, zatem należy je uzyskać ex post, tj. po zakończeniu roku podatkowego podatnika. Dla celów dowodowych oświadczenie powinno być złożone na piśmie.
  Nie można natomiast przyjąć, że dochowano należytej staranności w sytuacji, gdy podatnikowi dostępne są informacje, na podstawie których wiedział lub powinien był wiedzieć, że otrzymane oświadczenie jest niezgodne z rzeczywistością. W takim przypadku, podatnik opierając się na oświadczeniu, co do którego wiedział lub powinien był wiedzieć o jego niezgodności z rzeczywistością, nie dochowuje standardu należytej staranności. Przy wątpliwościach co do zgodności oświadczenia z rzeczywistością (rzetelności oświadczenia), wymóg dochowania należytej staranności oznacza konieczność dalszej weryfikacji istotnych okoliczności.

• W relacjach z podmiotami powiązanymi dochowanie standardu należytej staranności wymaga, poza uzyskaniem oświadczenia, weryfikacji informacji otrzymanych od podmiotu powiązanego, przykładowo takich jak:
  • dokumentacja cen transferowych (local file, master file);
  • informacja CbC;
  • sprawozdanie finansowe wraz z raportem oraz opinią biegłego rewidenta;
  • struktura właścicielska;
  • opinia przedstawiciela zawodu zaufania publicznego (np. biegły rewident, adwokat, doradca podatkowy).

Dokument opublikowany przez Ministerstwo Finansów to dopiero projekt objaśnień – jego konsultacje potrwają do 20 kwietnia br. Pomimo tego, może być on istotną wskazówką dla tych podatników, którzy zastanawiają się czy powinni już teraz podjąć jakieś kroki w celu weryfikacji swoich kontrahentów pod kątem transakcji z rajami podatkowymi.

POROZMAWIAJMY

Zespół Cen Transferowych w Andersen posiada bogate doświadczenie w zakresie sporządzania dokumentacji cen transferowych i analiz porównawczych, jak również opracowywania i weryfikacji polityk i procedur cen transferowych i modeli rozliczeń między podmiotami powiązanymi.

W przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości w zakresie kwestii poruszonych w niniejszej informacji, służymy Państwu pomocą.

AUTOR WPISU

Weronika Guz Senior Manager, Warszawa

E: weronika.guz@pl.Andersen.com
T: +48 22 690 08 88