Prawo do szkoleń i polityka szkoleniowa pracodawcy

2022 / 12 / 01

Najprawdopodobniej w pierwszych miesiącach 2023 roku w życie wejdą istotne zmiany do Kodeksu pracy, które mogą istotnie wpłynąć na działania pracodawców. Przyczynkiem do wprowadzenia tych zmian jest treść przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej. W chwili obecnej prace nad projektem ustawy implementującej Dyrektywę są już dość zaawansowane (w listopadzie 2022 Projekt skierowano do Sejmu) i można się spodziewać, że ich kształt nie ulegnie diametralnej zmianie. Dziś przyjrzymy się obowiązkowi informowania pracownika o prawie do szkoleń oraz o polityce szkoleniowej pracodawcy.

Nowy obowiązek

Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest ta wynikająca z art. 17 Kodeksu pracy, która przewiduje, że pracodawca ma obowiązek ułatwiania podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników. Pracodawca powinien zatem podejmować działania sprzyjające podnoszeniu kwalifikacji zawodowych przez pracowników, czyli zdobywaniu lub uzupełnianiu wiedzy i umiejętności. Może się to odbywać z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.

Zgodnie z Projektem pracodawca nie później niż w terminie 7 dni od dopuszczenia pracownika do pracy poinformuje go o prawie do szkoleń zapewnianych przez pracodawcę, w szczególności o liczbie przysługujących pracownikowi dni szkoleń w roku kalendarzowym oraz o swojej polityce szkoleniowej.

Polityka szkoleniowa pracodawcy

Projektowane przepisy nie wskazują wprost, czym dokładnie jest polityka szkoleniowa pracodawcy. W motywie 17 preambuły Dyrektywy[1] czytamy, że jeżeli pracodawca zapewnia pracownikom szkolenia, powinna istnieć możliwość, aby informacja o szkoleniach była przekazywana w formie: (i) informacji o liczbie przysługujących pracownikowi dni szkoleń rocznie oraz (ii) informacji o ogólnej polityce szkoleniowej pracodawcy.

Jako ciekawostkę możemy wskazać, że definicję „polityki szkoleniowej” można odnaleźć na stronie Głównego Urzędu Statystycznego[2] – pojęcie to było bowiem używane w statystyce publicznej. Zgodnie z tą definicją „polityka szkoleniowa określa cele i zasady realizacji działań związanych z prowadzeniem funkcji szkoleniowej i obejmuje analizę potrzeb szkoleniowych, planowanie szkoleń oraz realizację szkoleń i ocenę ich efektywności”.

Polityka powinna mieć więc charakter dostosowany do organizacji i określać zasady i tryb podnoszenia kwalifikacji zawodowych dla wszystkich pracowników, obejmować zarówno szkolenia obowiązkowe, jak i dobrowolne oraz zewnętrzne i wewnętrzne. Konieczne jest ustalenie jasnych i

niedyskryminujących kryteriów wyznaczania pracowników do szkoleń. W treści polityki można również zawrzeć postanowienia dotyczące sposobu planowania i monitorowania szkoleń.

Jakkolwiek nie wydaje się, aby Projekt miał wprowadzać „twardy” obowiązek posiadania pisemnego dokumentu o tej nazwie, to jednak konieczne będzie spisanie wyżej określonych kwestii i przekazanie pracownikom tych informacji na piśmie. W przypadku większych organizacji czy też firm z branż mocno konkurujących o pracownika (np. IT), właściwa polityka szkoleniowa przyjęta w formie dokumentu może stanowić pracowniczy benefit i być atutem pracodawcy.

Szkolenia obowiązkowe tylko w czasie pracy

Warto również zwrócić także uwagę na treść wprowadzanego przez Projekt przepisu art. 94¹³ kodeksu pracy. Zgodnie z jego treścią, jeżeli obowiązek pracodawcy przeprowadzenia szkoleń pracowników wynika z postanowień układu zbiorowego pracy lub innego porozumienia zbiorowego lub z regulaminu, albo przepisów prawa lub umowy o pracę oraz w przypadku szkoleń odbywanych przez pracownika na podstawie polecenia przełożonego, szkolenia takie odbywają się na koszt pracodawcy oraz w miarę możliwości, w godzinach pracy pracownika. Nadto, czas szkolenia odbywanego poza normalnymi godzinami pracy pracownika wlicza się do czasu pracy.

Twarde, miękkie, otwarte czy zamknięte…

Oprócz szkoleń obowiązkowych (np. BHP) czy szkoleń podnoszących kwalifikacje bezpośrednio związane z wykonywaną pracą, pracodawcy powinni w swoich planach i politykach szkoleniowych uwzględnić także szkolenia dotyczące świadomości pracowników i pomagające budować efektywny zespół. Zatem nie mniej ważne od szkoleń „typowych” powinny być szkolenia poszerzające wiedzę pracownika w zakresie szkodliwych zachowań czy bezpieczeństwa w organizacji, w tym także cyberbezpieczeństwa. Wszystkie te szkolenia powinny być uwzględnione w informacji o przysługujących pracownikowi dniach szkoleń oraz w polityce szkoleniowej pracodawcy.

Podsumowanie

Z czysto biznesowego punktu widzenia szkolenia mogą być wspaniałą inwestycją. Posiadanie polityki szkoleniowej dla pracowników pokazuje, że firma dba o swoich pracowników, a odpowiednio dobrane szkolenia gwarantują, że pracownicy są edukowani w zakresie najlepszych praktyk, nadchodzących zmian, czy też nowych umiejętności, które mogą poprawić ich produktywność.

W świetle planowanych zmian w kodeksie pracy warto, aby wszyscy pracodawcy przeanalizowali swoje podejście do szkoleń. Po pierwsze, pozwoli to na przejrzyste informowanie pracowników o przysługujących im dniach szkolenia oraz o polityce szkoleniowej w przyszłości. Po drugie, samo przygotowanie polityki szkoleniowej może być dobrym powodem do ponownego przejrzenia rodzajów i zakresu oferowanych szkoleń pod kątem ich przydatności zarówno dla pracowników, jak i pracodawców oraz skutecznego zaplanowania budżetu na rok 2023.

[1] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32019L1152

[2] https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/1423,pojecie.html

AUTORZY WPISU