Minimalny podatek dochodowy

2024 / 01 / 29

Od 1 stycznia 2024 r., w związku z upływem dwuletniego okresu zwolnienia, podatnicy CIT zobowiązani są stosować przepisy o minimalnym podatku dochodowym. Obowiązek zapłaty podatku minimalnego obejmie tych podatników CIT, którzy poniosą stratę z działalności operacyjnej lub których rentowność będzie nie większa niż 2%. Celem regulacji jest przeciwdziałanie agresywnej optymalizacji podatkowej, polegającej w szczególności na transferowaniu wypracowywanych przychodów do zagranicznych spółek powiązanych. Co do zasady, podatek minimalny za rok 2024 należy wykazać w deklaracji rocznej, składanej do końca marca 2025 r., i w tym terminie wpłacić podatek.

Podmioty zobowiązane do zapłaty podatku minimalnego

Zgodnie z art. 24ca ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, opodatkowaniu podatkiem minimalnym podlegają spółki będące podatnikami CIT oraz podatkowe grupy kapitałowe, które w danym roku poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych albo osiągnęły udział dochodów w przychodach z tych źródeł nie większy niż 2%.

Co istotne, przepisy o podatku minimalnym przewidują szczególny sposób obliczania straty oraz udziału dochodów w przychodach, który zakłada wyłączenie z kalkulacji takich pozycji jak:

opłaty leasingowe i m.in. odpisy amortyzacyjne od środków trwałych wykorzystywanych w ramach leasingu finansowego;
20% kosztów wynagrodzeń, składek ZUS w części finansowanej przez pracodawcę, zasiłków z ubezpieczenia społecznego i wpłat na PPK w części finansowanej przez pracodawcę;
podatek akcyzowy, podatek od sprzedaży detalicznej, podatek od gier, opłata paliwowa, opłata emisyjna;
wzrost kosztów zakupu energii elektrycznej, cieplnej lub gazu przewodowego.

Oznacza to, że podatnicy CIT osiągający stratę lub rentowność nie większą niż 2% ustalone według zasad ogólnych będą mogli uniknąć zapłaty podatku minimalnego w przypadku, gdy po wyłączeniu z kalkulacji określonych pozycji ich rentowność przekroczy 2%.

Ponadto, przepisy CIT przewidują szereg wyłączeń podmiotowych. Zgodnie z art. 24ca ust. 14 ustawy CIT podatku minimalnego nie zapłacą m.in.:

podatnicy rozpoczynający działalność – za rok rozpoczęcia działalności oraz w dwóch kolejnych latach;
mali podatnicy;
podatnicy, którzy w danym roku podatkowym uzyskali przychody o 30% niższe w stosunku do roku poprzedniego;
podatnicy, których rentowność w jednym z trzech ostatnich lat podatkowych była wyższa niż 2%.
podatnicy o prostej strukturze właścicielskiej, których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne oraz gdy podatnik nie posiada ponad 5% udziału w innej spółce;
podatnicy osiągający przychody głównie ze świadczenia określonych rodzajów usług (w zakresie m.in. ochrony zdrowia, eksploatacji statków morskich lub powietrznych w transporcie międzynarodowym, czy wydobywaniem niektórych kopalin);
podatnicy będący członkami grup kapitałowych, w których co najmniej jedna spółka posiada bezpośrednio co najmniej 75% udziałów w innej spółce;
spółki komunalne;
podatnicy postawieni w stan upadłości, likwidacji lub objęci postępowaniem restrukturyzacyjnym;
podatnicy będących stroną umowy o współdziałanie z KAS.

Podatek minimalny nie ma zastosowania również w przypadku podmiotów opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek, tj. tzw. estońskim CIT.

Porównując powyżej wskazany sposób kalkulacji oraz katalog wyłączeń do pierwotnie uchwalonych przepisów w zakresie podatku minimalnego warto zauważyć, że ustawodawca zdecydował się zliberalizować ich brzmienie, a tym samym docelowo obejmie on mniejszą liczbę podatników.

Co również istotne, na mocy przepisów zawieszających opodatkowanie podatkiem minimalnym, w przypadku podatników, których rok podatkowy nie pokrywa się rokiem kalendarzowym, a który rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2024 r., okres zawieszenia trwa do końca tego roku podatkowego.

Wysokość podatku i podstawa opodatkowania

Podatek minimalny wynosi 10% podstawy opodatkowania, która ustalana jest na jeden z dwóch, alternatywnych sposobów. Podatnik może wybrać:

metodę uproszczoną, zgodnie z którą podstawę opodatkowania stanowi kwota równa 3 proc. wartości przychodów osiągniętych w roku podatkowym, albo
opodatkowanie kwoty równej sumie 1,5 proc. przychodów podatnika oraz kwoty nadwyżki poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych kosztów finansowania dłużnego oraz kosztów tzw. usług niematerialnych ponad ustalane indywidualnie dla każdego podatnika limity, określane według wzorów wskazanych w ustawie (30% tzw. podatkowej EBITDA w przypadku kosztów finansowania dłużnego i 5% podatkowej EBITDA + 3 mln zł w przypadku kosztów usług niematerialnych).

Co istotne, podstawa opodatkowania podatkiem minimalnym podlega pomniejszeniu o odliczenia dokonywane na zasadach ogólnych, na przykład o określone rodzaje darowizn.

Zapłata podatku

Podatek minimalny płatny jest w terminie złożenia rocznego zeznania CIT-8, tj. co do zasady do końca trzeciego miesiąca kolejnego roku podatkowego, tj. do końca marca w przypadku podatników, których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym.

Warto pamiętać, że podatek minimalny zapłacony za dany rok podatkowy pomniejsza wysokość podatku ustaloną według zasad ogólnych. Odliczenie przysługuje również w trzech kolejnych latach podatkowych następujących po roku, za który wpłacono podatek minimalny.

Zgodnie z najnowszymi informacjami, obecnie obowiązujące regulacje dot. podatku minimalnego stanowią przedmiot wewnętrznych analiz prowadzonych w Ministerstwie Finansów, w tym w kontekście formuły dalszego ich funkcjonowania. Może to oznaczać, że przepisy te ulegną zmianie lub nawet zostaną uchylone jeszcze przed pierwszym rozliczeniem opodatkowania tym podatkiem które nastąpi, co do zasady, w zeznaniu za rok 2024 r. (a więc w 2025 r.).

Jeśli będziecie Państwo zainteresowani uzyskaniem bardziej szczegółowych informacji na temat podatku minimalnego lub będą Państwo potrzebowali pomocy w zakresie określenia czy znajdują się w kręgu podmiotów objętych podatkiem bądź w kwestiach jego rozliczenia – zapraszamy do kontaktu. Eksperci Andersen wspomogą Państwa w procesie adaptacji do wprowadzonych rozwiązań.

KONTAKT