Zmiany w zatrudnianiu i pobycie cudzoziemców
1 czerwca 2025 r. wejdą w życie dwie ustawy regulujące pobyt i pracę cudzoziemców w Polsce: ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Zmianie ulegają również dotychczasowe przepisy ustawy o cudzoziemcach.
Rezygnacja z testu rynku pracy
Nowa ustawa rezygnuje z tzw. informacji starosty. Zamiast tego starosta na wniosek dyrektora powiatowego urzędu pracy może określić listę zawodów, dla których nie będą wydawane zezwolenia na pracę na terenie danego powiatu ze względu na trudną sytuację na lokalnym rynku pracy. Taka lista musi uzyskać pozytywną opinię powiatowej rady rynku pracy i zostać zatwierdzona przez wojewodę.
Z perspektywy potencjalnych pracodawców jest to znaczne ułatwienie – jeżeli dany zawód nie będzie znajdował się na liście nie będą wymagane żadne dodatkowe zgody poprzedzające zezwolenie na pracę. Rejestr będzie prowadzony przez ministra ds. pracy i będzie on ogólnodostępny na stronie praca.gov.pl oraz w Biuletynie Informacji Publicznej.
Obowiązki informacyjne i dokumentacyjne
Ustawa wprowadza nowe obowiązki dla pracodawców powierzających pracę cudzoziemcom:
- przekazanie organowi kopii zawartej z cudzoziemcem umowy w języku polskim przed powierzeniem pracy,
- powiadomienie wojewody wydającego zezwolenie na pracę o:
- niepodjęciu pracy przez cudzoziemca w okresie 2 miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę,
- przerwaniu pracy przez cudzoziemca na okres przekraczający 2 miesiące,
- zakończeniu pracy przez cudzoziemca wcześniej niż 2 miesiące przed upływem okresu ważności zezwolenia na pracę,
- powiadomienie starosty o:
- podjęciu pracy przez cudzoziemca – w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy,
- niepodjęciu pracy przez cudzoziemca – w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia pracy określonego w ewidencji oświadczeń,
- obowiązek poinformowania wojewody w terminie 15 dni roboczych o zmianach, które nie wymagają zmiany lub udzielenia nowego zezwolenia na pobyt,
- obowiązek poinformowania wojewody w terminie 15 dni od zdarzenia o utracie pracy u niego przez cudzoziemca, któremu udzielono zezwolenia na pobyt i pracę.
Nowe przesłanki odmowy wydania zezwolenia na pracę i ograniczenia czasowe
W celu uszczelnienia systemu określono kilka sytuacji, w których nie będzie można dostać zezwolenia na pracę. Odmowa nastąpi, gdy:
- pracodawca nie płaci składek lub podatków – w takim przypadku odmowa będzie obowiązkowa,
- firma została założona tylko po to, żeby ułatwić cudzoziemcom wjazd do Polski,
- pracodawca nie jest agencją pracy tymczasowej, w przypadku, gdy praca byłaby wykonywana dla innego podmiotu,
- cudzoziemiec miał już wcześniej zezwolenie na pracę, przyjechał do Polski w ciągu ostatnich dwóch lat, ale nie podjął tu pracy –regulacja ma zapobiegać uzyskiwaniu zezwolenia na pracę wyłącznie w celu uzyskania wizy pozwalającej na wjazd do kraju.
Dodatkowo wprowadzono ograniczenie długości zezwolenia na pracę. Jeśli firma działa krócej niż rok albo chce zatrudnić cudzoziemca na maksymalnie pół etatu, to zezwolenie może być wydane najwyżej na 1 rok.
Analogiczne ograniczenie czasowe wprowadzono w przypadku zezwolenia na pracę w związku z pełnieniem określonej funkcji lub oddelegowaniem cudzoziemca u podobnych podmiotów powierzających pracę.
Elektronizacja postępowań
Nowe przepisy zakładają pełną elektronizację postępowania o wydanie zezwolenia na pracę. Wniosek i inne dokumenty będzie można składać wyłącznie za pośrednictwem dedykowanego portalu.
Zaostrzenie kar za nielegalne zatrudnienie
Nielegalne powierzenie pracy cudzoziemcowi podlega karze grzywny od 3 000 zł do 50 000 zł, przy czym kara musi być wymierzona w kwocie nie niższej niż 3 000 zł za każdego cudzoziemca. W przypadkach szczególnych, tj. gdy za pomocą wprowadzenia cudzoziemca w błąd, wyzyskania błędu, wykorzystania zależności służbowej lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania doprowadza się cudzoziemca do nielegalnego wykonywania pracy minimalna kara grzywny wzrasta do 6 000 zł.
Przez nielegalne zatrudnienie rozumie się nie tylko zatrudnienie bez zezwolenia, ale także zatrudnienie na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu. W konsekwencji nawet niewielka zmiana zakresu obowiązków cudzoziemca w przypadku niezaktualizowania zezwolenia może narazić pracodawcę na odpowiedzialność za nielegalne zatrudnienie.
Otwarte postępowania
Nowe przepisy znajdą zastosowanie również do zezwoleń na pracę wydanych na podstawie przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
W przypadku postępowań wszczętych i niezakończonych przed 1 czerwca 2025 r. dotyczących:
- zezwoleń na pracę lub oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi,
- udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę oraz udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji,
- wydania wizy w celu wykonywania pracy,
stosuje się przepisy dotychczasowe.
W przypadku, gdy będą Państwo zainteresowani uzyskaniem bardziej szczegółowych informacji na temat wdrażanych zmian lub będą Państwo potrzebowali pomocy w postępowaniach o udzielenie zezwolenia na podstawie nowych przepisów – zapraszamy do kontaktu. Eksperci Andersen wspomogą Państwa w procesie adaptacji do wprowadzonych rozwiązań.
KONTAKT
E: magdalena.patryas@pl.Andersen.com
T: +48 32 731 68 84
M: +48 502 392 419
E: marcin.matyka@pl.Andersen.com
T: +48 22 690 08 60
M: +48 669 768 444
