Jak chronić opakowanie? (1)
Coca-Cola zawdzięcza swój sukces nie tylko chronionej przez lata recepturze, ale również butelce o unikalnym kształcie. Podobnie jest w przypadku chipsów Pringles oferowanych w charakterystycznej tubie, czy czekolady Toblerone w trójkątnym pudełku. To dowód na to, że opakowanie jest ważnym elementem marketingu i w wielu przypadkach to właśnie ono decyduje o powodzeniu rynkowym produktu. Dlatego warto je chronić.
Opakowanie gwarancją sukcesu
Opakowaniem może być butelka, pudełko, woreczek, puszka, słoik lub inny pojemnik. Poprzez składające się na nie elementy, tj. kształt, kompozycję, kolor, styl, etykietę, grafikę, czy napisy kreuje ono wizerunek produktu. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, opakowaniem jest wyrób, w tym wyrób bezzwrotny, wykonany z jakiegokolwiek materiału, przeznaczony do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji produktów, od surowców do towarów przetworzonych. Opakowanie podnosi wartość produktu, przyciąga uwagę potencjalnego klienta. Tym samym niejednokrotnie wpływa na sukces rynkowy produktu.
Naśladownictwo opakowań
Rozpoznawalność produktu oferowanego w określonym opakowaniu skutkuje tym, że inni producenci – najczęściej tacy, którzy dopiero wchodzą na rynek, chcąc zdobyć klientów, kopiują je. W ten sposób dochodzi zwykle do wprowadzenia klientów w błąd co do pochodzenia towaru. Podszywając się pod cudzy produkt firmy próbują przejąć klientów przedsiębiorcy oferującego oryginał, często psując jego renomę wypracowywaną przez lata. Takie działania stanowią czyn nieuczciwej konkurencji, o którym mowa w art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów albo usług, a także zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich. Czynem nieuczciwej konkurencji jest również wprowadzenie do obrotu towarów w opakowaniu mogącym wywołać skutki określone w zdaniu poprzednim, chyba że zastosowanie takiego opakowania jest uzasadnione względami technicznymi.
Jak chronić opakowanie?
Przed nieuczciwymi konkurentami można się jednak bronić. Im wcześniej podejmiesz działania w tym zakresie, tym większe szanse na skuteczną walkę z nimi. Co możesz zrobić? Zarejestruj opakowanie jako znak towarowy, wzór przemysłowy lub wzór użytkowy (wybór należy do Ciebie) i trzymaj rękę na pulsie.
- Opakowanie jako znak towarowy
Opakowanie można zarejestrować jako przestrzenny znak towarowy. Jednak nie każde. Żeby było to możliwe musi ono nadawać się do odróżniania towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa – funkcja odróżniająca jest bowiem podstawową cechą znaków towarowych. W praktyce oznacza to, że opakowanie powinno posiadać cechy charakterystyczne. Pamiętaj, że żaden Urząd nie udzieli ochrony szaremu pudełku w kształcie sześcianu. Jeżeli jednak opakowanie będzie miało innowacyjny kształt lub inne charakterystyczne cechy, są na to szanse. Poprzez rejestrację opakowania będziesz mieć wyłączne prawo do jego używania. Obszar, na którym będzie ono chronione, uzależniony jest od tego, na jaką rejestrację się zdecydujesz. Rejestracja w Urzędzie Patentowym zapewni ochronę wyłącznie na terytorium Polski. Wystąpienie o rejestrację w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) zagwarantuje ochronę na terenie całej UE. Możesz również ubiegać się o ochronę globalną lub w wybranych krajach świata w Biurze Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO).
- Opakowanie jako wzór przemysłowy
Najczęściej opakowania są chronione jako wzór przemysłowy. Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Pamiętaj! Żeby wniosek o rejestrację opakowania został uwzględniony musi ono:
- Być nowe, czyli nieudostępnione wcześniej publicznie;
- Mieć indywidualny charakter, czyli posiadać cechy wyraźnie odróżniające go od innych produktów dostępnych na rynku.
Dzięki rejestracji chroniony będzie wygląd produktu. Nikt oprócz Ciebie nie będzie miał prawa do jego używania zawodowo lub zarobkowo. Podobnie jak w przypadku znaku towarowego, wzór przemysłowy możesz zarejestrować w Polsce, w EUIPO lub WIPO, w zależności od tego, jaki zakres terytorialny ochrony Cię interesuje.
- A może wzór użytkowy?
Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Pamiętaj, żeby wniosek o rejestrację opakowania jako wzoru przemysłowego został uwzględniony musi ono być:
- Nowe, czyli nieudostępnione wcześniej publicznie;
- Użyteczne, czyli pozwalające na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z niego, np. ułatwiające korzystanie z danego przedmiotu (np. opływowy kształt butelki pozwalający na jej łatwe i wygodne trzymanie w dłoni), czy przyczyniające się do zmniejszenia kosztów produkcji.
Tak samo jak w przypadku rejestracji znaku towarowego i wzoru przemysłowego, wskutek rejestracji wzoru użytkowego, zyskuje się wyłączność na korzystanie z niego w Polsce, Europie albo we wszystkich lub wybranych krajach świata (w zależności od wybranej procedury rejestracji).
Brak rejestracji
Co jeśli z jakichś względów nie zarejestrowałeś wzoru opakowania swojego produktu, a konkurencja bezczelnie je kopiuje? Sytuacja nie jest bez wyjścia. Nadal możesz dochodzić sprawiedliwości powołując się na autorskie prawa majątkowe do projektu opakowania, zakładając, że Ci one przysługują, a opakowanie posiada cechy utworu (stanowi przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci). O tym, jak wnieść pozew przeciwko konkurentowi naruszającemu Twoje prawa i czego możesz od niego żądać, napiszemy w kolejnym artykule.
AUTOR WPISU
E: natalia.gawel@pl.Andersen.com
T: +48 509 994 691