Blog

Opodatkowanie bonów w VAT

Od 1 stycznia b.r. w ustawie o VAT obowiązują regulacje dotyczące opodatkowania bonów. Przepisy te stanowią implementację dyrektywy Rady(UE) 2016/1065, której celem było ujednolicenie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich UE w zakresie bonów na towary lub usługi. Bony, jako element polityki handlowej lub promocyjnej przedsiębiorstwa, stały się przedmiotem powszechnego obrotu mającym za zadanie stymulację sprzedaży określonego towaru, czy też usługi. Dotychczas ustawa nie zawierała żadnych regulacji w tym zakresie. W związku z powyższym głównym zadaniem nowelizacji przepisów ustawy o VAT było uregulowanie sposobu opodatkowania bonów na towary lub usługi.

Definicja bonu 

Znowelizowane przepisy ustawy o VAT zawierają m.in. definicje bonu oraz bonu jednego i różnego przeznaczenia. Zgodnie z ustawą o VAT bon to instrument, z którym wiąże się obowiązek przyjęcia go jako wynagrodzenia lub jego części w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług w przypadku gdy towary, które mają zostać dostarczone, lub usługi, które mają zostać wykonane, czy też tożsamość potencjalnych dostawców lub usługodawców są wskazane w samym instrumencie lub określone w powiązanej dokumentacji, w tym w warunkach wykorzystania bonu.

Z definicji bonu wynika, że chodzi wyłącznie o takie instrumenty, które można wymienić na towary lub usługi. Nie spełnia jej więc dokument uprawniający wprawdzie do zniżki przy zakupie takich towarów lub usług, ale nie do ich otrzymania. Nie będą zatem bonami:

• bilety wstępu (do kina, muzeum, teatru itp.)
• bilety za przejazd środkami lokomocji;
• znaki pocztowe;
• karty rabatowe;
• kupony zniżkowe.

Przykład: Sklep X w ramach akcji marketingowej oferuje kupony promocyjne wraz z kodem, uprawniającym do skorzystania ze zniżki na dany towar. Wykorzystanie przez klienta kodu może nastąpić tylko w Sklepie X i dotyczy wybranego produktu.

Czy  taki kupon należy uznać za bon, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT ?

Definicja bonu nie obejmuje kuponów uprawniających do zniżki czy też rabatu, które jednocześnie nie przekazują klientowi prawa do uzyskania towarów lub usług. Takie zniżki nie mogą stanowić części świadczenia wzajemnego za określone towary lub usługi, a dają jedynie prawo do wykonania świadczenia w niższej kwocie.  Przepisy ustawy o VAT dotyczące bonów nie znajdą zastosowania do kuponów rabatowych oferowanych przez Sklep A.

SPV czy MPV ?

Szczególnie istotne znaczenie dla właściwego opodatkowania i rozliczenia podatku VAT jest przewidziane w ustawie o VAT rozróżnienie typów bonów na:

• bon jednego przeznaczenia –tzw. SPV (ang. single-purpose voucher), oraz
• bon różnego przeznaczenia – tzw. MPV (ang. multi-purpose voucher).

Bonem jednego przeznaczenia (SPV) jest bon,  w przypadku którego miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których bon dotyczy oraz kwota podatku należnego z tytułu dostawy tych towarów lub świadczenia tych usług są znane w momencie emisji bonu. Należy wskazać, że bony jednego przeznaczenia są opodatkowane już w momencie wydania, opodatkowaniu podlega też każdy transfer takiego bonu.

Przykład: Sprzedawca A emituje bony na konkretne świadczenie w określonym miejscu o ustalonej wartości, np. bon na 500zł do wykorzystania na usługę serwisowania samochodu w określonym salonie samochodowym. Przedmiot usługi i jej wartość znane są w chwili emisji bonu SPV.

Bonem różnego przeznaczenia (MPV) jest bon inny niż bon jednego przeznaczenia, a jego opodatkowanie nastąpi dopiero w momencie faktycznego przekazania towarów lub faktycznego świadczenia usług dokonywanych w zamian za bon, przy czym ich wcześniejsze transfery bonów nie rodzą powstania obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o VAT.

Przykład: Sieć sklepów A emituje bony towarowe. Bony te mogą o zostać zrealizowane na zakup dowolnego produktu wchodzącego w skład asortymentu Sklepu A. W momencie przekazania bonu nie wiadomo jaki towar zostanie przez posiadacza bonu nabyty, ani jaką stawką VAT będzie opodatkowany ten towar. Zatem, w chwili emisji bonu nie wiadomo według jakiej stawki należałoby opodatkować sprzedaż bonu. Dopiero gdy klient zrealizuje bon, nabywając konkretny towar, to w chwili faktycznej dostawy tego towaru powstanie obowiązek podatkowy w zakresie VAT.

Emisja i transfer bonu

Zgodnie z art. 8a ustawy o VAT transfer bonu SPV, dokonany przez podatnika we własnym imieniu należy traktować jako dostawę towarów, lub wykonanie usługi, których bon dotyczył. Oznacza to, że obowiązek opodatkowania podatkiem VAT bonu jednego przeznaczenia powstaje w chwili pierwszego wprowadzenia takiego bonu do obrotu przez emitenta.  Analogicznie obowiązek opodatkowania bonu SPV powstaje, gdy podmiot zajmujący się dystrybucją bonów SPV, dokonuje ich sprzedaży we własnym imieniu i na własny rachunek. W takiej sytuacji obowiązek opodatkowania powstaje w chwili sprzedaży takiego bonu, tak jakby wynagrodzenie za bon stanowiło wynagrodzenie za towary lub usługi objęte zakresem tego bonu.

Jeśli chodzi o bony MPV, to dopiero faktyczne przekazanie towarów lub świadczenie usług dokonane w zamian za ten bon, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Nie podlega mu wcześniejszy transfer bonu różnego przeznaczenia. Innymi słowy, w tym przypadku VAT powinien zostać pobrany, gdy zostaną dostarczone towary lub wykonane usługi, których on dotyczy.

Przykład: Sklep A emituje bony towarowe o różnej wartości, które następnie mogą zostać wykorzystane do zakupu towarów znajdujących się w asortymencie Sklepu A. W sytuacji, gdy klient nabędzie towar o wartości przekraczającej wartość bonu, musi on dopłacić resztę ceny. Jednocześnie w przypadku, gdy wartość zakupu nie przekracza wartości bonu, Sklep  A nie zwraca tej różnicy klientowi. 

Jak, mając na uwadze przepisy ustawy o VAT, powinien postępować Sklep A rozliczając VAT ?

Kluczowym będzie rozstrzygnięcie, czy za bony emitowane przez Sklep A można nabyć towary opodatkowane różnymi stawkami VAT. W sytuacji, gdy bony dotyczą towarów opodatkowanych różnymi stawkami VAT, należy je uznać za bony różnego przeznaczenia (MPV). A zatem z tytułu sprzedaży takich bonów nie dochodzi do opodatkowania podatkiem VAT w momencie przekazania bonu, lecz dopiero z chwilą jego wykorzystania.

Natomiast w sytuacji, gdy emitowane przez Sklep A bony zakupowe mogą zostać wykorzystane do nabycia towarów opodatkowanych jedną tylko stawką VAT, to należy je uznać za bony jednego przeznaczenia (SPV). W tym przypadku w momencie emisji jest znana kwota należnego podatku VAT i do opodatkowania podatkiem VAT dochodzi już w momencie ich sprzedaży.