„Pozatarczowe” mechanizmy podatkowe (2): zwrot podatku VAT oraz uwolnienie środków z rachunku VAT
W dobie epidemii powodującej spowolnienie gospodarcze, w celu utrzymania prowadzonej działalności, dla przedsiębiorców kluczowe jest nie tylko zmniejszenie stałych kosztów, ale także dostęp do dodatkowej gotówki. Środkami finansowymi, które mogą być wykorzystane w prowadzonej działalności, są „zamrożone” środki finansowe z tytułu rozliczeń VAT (nadwyżka podatku naliczonego na należnym oraz środki zgromadzone na rachunku VAT). W związku z tym, w celu uzyskania „dodatkowego zastrzyku gotówki” i poprawy sytuacji finansowej, skorzystanie z obowiązujących już rozwiązań w zakresie zwrotu VAT, może się okazać atrakcyjnym rozwiązaniem.
Konstrukcja zwrotu VAT
Zwrot podatku VAT może mieć miejsce w przypadku podatnika, u którego w danym okresie rozliczeniowym wysokość podatku naliczonego przewyższa wysokość podatku należnego. W takiej sytuacji podatnik ma prawo do:
- obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego w następnych okresach), lub
- zwrotu różnicy na rachunek bankowy.
Podatnik może samodzielnie dokonać wyboru pomiędzy przeniesieniem nadwyżki podatku naliczonego na kolejny okres rozliczeniowy, a odzyskaniem jej na swój rachunek bankowy. Zgodnie z art. 87 ustawy o VAT, podatnik może wybrać jeden z trzech terminów zwrotu podatku:
- 60 dni – termin podstawowy. Nie ma tutaj znaczenia rodzaj dokonanych zakupów, stawka podatkowa sprzedawanych towarów i usług lub realizacja świadczenia usług czy też dostawy towarów za granicą kraju bez dokonywania sprzedaży opodatkowanej,
- 25 dni – termin skrócony. Może się o niego starać podatnik, który spełnił określone w ustawie warunki. Z żądaniem zwrotu w tym terminie można wystąpić, jeżeli kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji wynikają z:
- faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały zapłacone w całości, z uwzględnieniem przepisów art. 19 ustawy Prawo przedsiębiorców (dot. obowiązku rozliczeń przez rachunek bankowy).
- dokumentów celnych, deklaracji importowej oraz decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 ustawy o VAT, jeżeli kwoty te (podatku naliczonego) zostały przez podatnika zapłacone;
- importu towarów rozliczanego zgodnie z art. 33a, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, importu usług lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji.
- 180 dni – termin wydłużony. Wybierany jest wówczas, gdy podatnik w danym okresie rozliczeniowym nie wykazał żadnej sprzedaży, ale zrealizował zakupy związane z działalnością opodatkowaną uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego.
Termin zwrotu liczy się od dnia złożenia deklaracji VAT do urzędu skarbowego. Wraz z deklaracją należy złożyć wniosek o przyspieszony termin zwrotu VAT.
Co istotne, niejednokrotnie samo wystąpienie o zwrot VAT sprawia, że US wszczyna u przedsiębiorców kontrolę, która może trwać nawet kilka miesięcy. Wskutek tego termin zwrotu ulega przedłużeniu, co powoduje, że przedsiębiorcy przez dłuższy czas pozbawieni są dostępu do środków finansowych. Stanowi to również podstawę licznych sporów podatników z organami.
Zwrot podatku na rachunek VAT
Zwrot podatku w terminie 25 dni przysługuje także bez spełnienia żadnych dodatkowych warunków, w tym niezależnie od tego, czy faktury zakupowe zostaną opłacone, o ile zwrot ma mieć miejsce na rachunek VAT. Skrócony termin obowiązuje nawet, jeśli:
- w danym okresie rozliczeniowym podatnik nie dokona płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (split payment)
- wystawione przez faktury nie zostały zapłacone z zastosowaniem split payment
Dodatkowo, jeżeli podatnik złoży wniosek o zwrot na rachunek VAT, urząd nie może przedłużyć terminu zwrotu. Aby otrzymać zwrot na rachunek VAT w deklaracji należy zaznaczyć pozycje dotyczące przyspieszonego zwrotu na rachunek VAT.
Uwolnienie środków z rachunku VAT
Przedsiębiorcy stosujący split payment, którzy nie wykorzystają środków zgromadzonych na rachunku VAT do zapłaty VAT z faktury kosztowej lub należności publicznoprawnych, mogą złożyć wniosek o przekazanie środków z konta VAT na bieżący rachunek rozliczeniowy związany z prowadzoną działalnością gospodarczą. Ze środków przekazanych z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy przedsiębiorca może korzystać bez ograniczeń.
Zwrot środków zgromadzonych na rachunku VAT ma miejsce w terminie 60 dni od złożenia wniosku, na podstawie postanowienia wydanego przez Naczelnika US. Aby móc ubiegać się o zwrot środków z rachunku VAT podatnik nie może mieć jednak zaległości podatkowych oraz zaległości w ZUS.
Dodatkowo, Naczelnik US wyda decyzję odmowną, jeżeli zaistnieje uzasadniona obawa, że zobowiązanie podatkowe z tytułu podatków lub składek ZUS nie zostanie wykonane (w szczególności, gdy podatnik trwale nie opłaca wymagalnych zobowiązań publicznoprawnych lub dokonuje czynności, które mogą utrudnić egzekucję tych zobowiązań, np. zbywa majątek) lub zaistnieje uzasadniona obawa, że wystąpi zaległość podatkowa, składkowa lub zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe (sankcja).
Przepisy Ustawy o VAT nie przewidują możliwości przeprowadzenia przez organy podatkowe kontroli mającej na celu ustalenie zasadności uwolnienia środków z rachunku VAT. W związku z powyższym, jeżeli nie zajdą negatywne przesłanki, o których mowa w poprzednim akapicie, Naczelnik US wyda zgodę na przekazanie środków w kwocie wskazanej we wniosku.
Zwrot podatku a COVID-19
Powyższe rozwiązania w zakresie zwrotu podatku VAT pozwalają na poprawienie płynności finansowej przedsiębiorców, powodują bowiem wpływ środków finansowych. Dlatego też z uwagi na trudną sytuację ekonomiczną, wielu przedsiębiorców złożyło odpowiednie wnioski o zwrot VAT. Jednak, mając na uwadze to, że z powodu pandemii urzędy skarbowe pracują w systemie zdalnym i rotacyjnym, rozpatrzenie wniosków może się przedłużać.
W związku z powyższym, zarówno przedstawiciele biznesu, jak i Rzecznik Praw Obywatelskich, a także władze samorządowe, apelowali o skrócenie terminów zwrotu podatku do 14 dni, co byłoby realnym wsparciem dla przedsiębiorców, przy jednoczesnym ułatwieniu pracy urzędów. Niestety, mimo licznych apeli obowiązujące aktualnie przepisy uchwalone w ramach tzw. Tarczy antykryzysowej, nie wprowadzają rozwiązań mających na celu uproszczenie i przyspieszenie procedury zwrotu VAT. Procedowana aktualnie tzw. Tarcza antykryzysowa 3.0 również nie wprowadza takich rozwiązań, mimo zapowiedzi rządu, że będzie wychwytywał problemy i wprowadzał odpowiednie rozwiązania do Tarczy antykryzysowej.
W tej sprawie głos zabrał Szef KAS, który w wytycznych dotyczących zasad udzielania ulg podatkowych (pisaliśmy o tym w naszym poprzednim wpisie w ramach niniejszego cyklu) stwierdził, że „Pomoc dla podatników jest priorytetem, dlatego wnioski ulgowe, ale również zwroty podatków, szczególnie zwroty VAT, czy zwalnianie rachunków split payment, są rozpatrywane w pierwszej kolejności. Zwroty i nadpłaty podatków powstałe przed dniem powstania zaległości podatkowych, nie będą zaliczane na poczet odraczanych lub rozkładanych na raty zaległości podatkowych. Będą zwracane bezpośrednio, chyba że z innym wnioskiem wystąpi podatnik.”
Mając powyższe na uwadze należy niestety przypuszczać, że przedsiębiorcy nie będą mogli liczyć na ustawowe skrócenie terminu zwrotu podatku VAT lub uwolnienie środków z rachunków VAT. Muszą w tym zakresie liczyć na współdziałanie urzędników. Niemniej jednak, w naszej ocenie warto podjąć kroki w celu uzyskania środków finansowych z tytułu rozliczeń VAT. Opisane w niniejszym wpisie rozwiązania są szczególnie polecane przedsiębiorcom, którzy do tej pory nie zostali dotknięci kryzysem związanym z COVID-19, a tym samym nie mają po swojej stronie zaległości z tytułu płatności swoich zobowiązań handlowych lub publicznoprawnych. Gotówka może przydać się na „czarną godzinę”.
CZYTAJ TAKŻE: „Pozatarczowe” mechanizmy podatkowe (1): ulga w spłacie zobowiązań podatkowych
AUTORZY WPISU
E: elzbieta.stawarczyk@pl.Andersen.com
T: +48 668 690 919
E: magdalena.keska@pl.Andersen.com
T: +48 32 731 68 50