Wartość jednorazowej transakcji – zmiana podejścia fiskusa
Od 1 stycznia 2020 r. obowiązują sankcje podatkowe związane z regulowaniem należności na rachunek bankowy inny, niż ten wskazany na białej liście podatników VAT. Przepisy o podatku dochodowym wyłączyły możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków w tej części, w której płatność dotycząca transakcji, której jednorazowa wartość brutto przekracza 15 000 zł, dokonywana jest na rachunek inny, niż zgłoszony na wykazie podatników VAT. Na zastosowanie powyższej sankcji nie ma wpływu liczba wykonanych płatności.
Ustalenie wartości jednorazowej transakcji
Termin „jednorazowa wartość transakcji” występuje w przepisach ustawy prawo przedsiębiorców (art. 19). Wcześniej tym samym terminem posługiwała się ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Pojęcie to przysparzało podatnikom problem interpretacyjny już w momencie wprowadzenia w 2017 r. do ustaw o podatku dochodowym ograniczenia w płatnościach gotówkowych (art. 15d ustawy o CIT i odpowiednio art. 22p ustawy o PIT).
Wtedy, w odpowiedzi na pytania podatników, fiskus przyjmował korzystne dla nich stanowisko, zgodnie z którym, pojęcie jednorazowej wartości transakcji nie jest równoznaczne z pojedynczą płatnością, a z umową cywilnoprawną. Jeżeli więc całkowita wartość transakcji nie wynikała wprost z treści umowy, lecz była zależna od czasu jej trwania, to pojęcie jednorazowej wartości transakcji odnosiło się do poszczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługiwało wynagrodzenie, np. czynsz (interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 7 lipca 2017 r., 0111-KDIB2-3.4010.13.2017. 1.AZE). Dlatego też, jeśli z umowy wynikało, że miesięczny czynsz nie przekraczał 15 000 zł brutto, to mógł on być regulowany gotówką.
Zmiana podejścia fiskusa
Z uwagi na wprowadzone sankcje za nieopłacenie faktury opiewającej na kwotę przewyższającą 15 000 zł brutto na rachunek bankowy, który nie został wskazany na białej liście, a także limit 15 000 zł przy obowiązkowym split payment, właściwe rozumienie pojęcia „jednorazowa transakcja” nabrało jeszcze większego znaczenia.
Pracy podatnikom nie ułatwia jednak fiskus, który w ostatnim czasie zmienił swoje stanowisko dotyczące tego, jak należy ustalać tę wartość, zmieniając wydane wcześniej, korzystne dla podatników, interpretacje indywidualne (por. interpretacja indywidualna DKIS z 20 listopada 2019 r. nr DPP13.8221.189.2017.CPIJ).
We wskazanej wyżej interpretacji fiskus uznał za nieprawidłowe stanowisko podatnika zgodnie z którym, w przypadku umowy o stałe świadczenie usług, zawartej z przedstawicielami handlowymi na czas nieokreślony, pojęcie jednorazowej wartości transakcji odnosi się do poszczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługuje wynagrodzenie, zmieniając tym samym uprzednio wydaną korzystną interpretację. Organ uznał, że w przypadku umów zawartych na czas nieoznaczony, gdzie płatności dokonywane są w miesięcznych okresach rozliczeniowych, podatnik będzie zobowiązany do płatności wynagrodzenia na rzecz przedstawicieli handlowych w formie bezgotówkowej począwszy od miesiąca, w którym łączna wartość wynagrodzeń wypłaconych na rzecz danego przedstawiciela przekroczy kwotę 15.000 zł.
Zdaniem Szefa KAS, jednorazową transakcją jest bowiem umowa o stałe świadczenie usług, a nie poszczególne wynagrodzenia wypłacane przedstawicielom handlowym. Poszczególne płatności będące wynagrodzeniem z tytułu prowizji należy przyporządkować zatem do jednej transakcji, czyli do jednej i tej samej umowy o stałe świadczenie usług przedstawiciela handlowego.
Ponadto, na uwagę zasługuje również wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 kwietnia 2019 r. (sygn. akt: III SA/Wa 1465/18), w którym sąd uznał umowę najmu zawartą na czas określony, jak i umowę najmu zawartą na czas nieokreślony za jedną transakcję, co zdaniem sądu oznacza sumowanie płatności z całej umowy, a nie wartości czynszu za pojedynczy okres rozliczeniowy.
Nowe podejście fiskusa – co dalej?
Ustalając wartość jednorazowej transakcji należy w pierwszej kolejności zweryfikować, na jaki okres umowa została zawarta.
Jeżeli umowa została zawarta na czas określony, to kwoty przysługujących na jej podstawie należności należy zsumować. Jeżeli ich suma przekracza 15 000 zł brutto, to od pierwszej płatności zapłata powinna być dokonana bezgotówkowo i, co do zasady, na rachunek ujawniony w wykazie podatników VAT.
Natomiast jeśli umowa została zawarta na czas nieokreślony i nie jest możliwe określenie jej łącznej wartości, to istotne jest ustalenie, czy limit 15 000 zł brutto płatności zostanie przekroczony do upływu najkrótszego możliwego terminu obowiązywania umowy (czyli do terminu jej ewentualnego wypowiedzenia). Jeśli odpowiedź okaże się twierdząca, to już pierwsza płatność powinna być rozliczana bezgotówkowo i trafić na rachunek znajdujący się na białej liście.
Jeżeli jednak wartość ustalona za okres najkrótszego możliwego terminu obowiązywania umowy nie przekracza 15 000 zł brutto, to obowiązek zapłaty bezgotówkowej (i co do zasady na rachunek ujawniony na białej liście) powstanie dopiero, gdy suma kolejnych płatności wynikających z tej umowy przekroczy 15 000 zł, poczynając od płatności, którą przekroczono limit ustawowy.
AUTOR WPISU
E: magdalena.keska@pl.Andersen.com
T: +48 32 731 68 50