Filar 2 – minimalny podatek dochodowy od grup kapitałowych już od 2024 r.
Na poziomie OECD/G20 wypracowano rozwiązania mające za celu zwiększenie i wyrównanie efektywnego opodatkowania dochodów dużych grup kapitałowych (tzw. Filar 2). Nowe rozwiązanie dotknie wiele firm należących do międzynarodowych grup kapitałowych. Już od 2024 oznacza to reformę polskiego podatku CIT.
Dyrektywa i jej implementacja
Wielokrotnie ogłaszany w międzynarodowych mediach minimalny podatek dochodowy dla międzynarodowych grup kapitałowych wejdzie w życie w Polsce już 31 grudnia 2023 r. Rada UE uchwaliła 14 grudnia 2022 r. Dyrektywę Rady (UE) 2022/2523 w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych w Unii. Dyrektywa ta jest próbą jednolitego wdrożenia w Unii Europejskiej tzw. globalnych zasad przeciwdziałania erozji bazy podatkowej (GloBE). W przeciwnym wypadku Polska musiałby jako członek OECD samodzielnie wdrożyć te zasady. Nowe zasady są uzupełnieniem już wcześniej wdrażanych działań tzw. pakietu BEPS, dlatego nowa dyrektywa i zawarte w niej rozwiązania nazywane są drugim filarem.
Dyrektywa UE wymaga jeszcze implementacji do polskiego porządku prawnego, ale warto już teraz zapoznać się z jej założeniami, gdyż po jej zaimplementowaniu jej zapisy znajdą zastosowanie już do lat podatkowych rozpoczynających się po 31 grudnia 2023 r.
Zakres zastosowania
Wdrożenie dyrektywy nie oznacza wprowadzenia jednolitej stawki podatkowej we wszystkich krajach UE. Dyrektywa nie znajdzie także zastosowania do wszystkich grup kapitałowych. Dotyczy wyłącznie międzynarodowych i krajowych grup kapitałowych, których globalny roczny obrót przekracza 750 milionów euro.
Opodatkowanie wyrównawcze
Celem nowej dyrektywy jest wprowadzenie mechanizmu wyrównawczego opodatkowania w celu osiągnięcia efektywnego opodatkowania dochodu na poziomie 15%. Aby zrealizować ten cel dyrektywa wprowadza dwie zasady wyrównawcze:
- zasadę włączenia dochodu do opodatkowania – tzw. Income Inclusion Rule, IIR oraz
- zasadę niedostatecznie opodatkowanych płatności – tzw. Undertaxed Payment Rule, UTPR.
Zasada IIR ma pierwszeństwo zastosowania i zostanie wdrożona już od 2024 r. Zgodnie z tą zasadą jednostka dominująca oblicza i płaci wyrównawczy podatek dochodowy za jednostki zależne znajdujące się w jurysdykcjach nisko-opodatkowanych. W tym celu konieczne jest wyliczenie efektywnej stawki podatku dochodowego płaconego przez jednostki zależne w innych krajach. Jeżeli jednostka dominująca posiada więcej jednostek zależnych w jednym kraju, to wynik finansowy oraz zapłacony podatek sumuje się dla wszystkich jednostek w danym kraju po wykluczeniu transakcji pomiędzy tymi podmiotami. W przypadku, gdy efektywna stawka opodatkowania w kraju rezydencji podatkowej podmiotu zależnego jest niższa niż 15%, to podmiot dominujący w kraju swojej rezydencji zapłaci podatek wyrównawczy, równy różnicy pomiędzy potencjalnym podatkiem, jaki zapłaciłaby jednostka zależna, gdyby efektywna stawka podatku wynosiła 15% a podatkiem należnym do zapłaty przez jednostkę zależną w kraju swojej jurysdykcji. Inaczej mówiąc jednostka dominująca dopłaci podatek, który jednostka zależna nie zapłaciła w kraju swojej rezydencji, gdyż efektywna stawka podatku dochodowego była poniżej 15%.
Podatek wyrównawczy w spółkach zależnych
Uzupełnieniem zasady IIR jest zasada UTPR, która zostanie wdrożona rok później. Zasada ta znajdzie zastosowanie wyłącznie, jeżeli podmiot dominujący znajduje się w kraju, który nie wdrożył globalnych zasad przeciwdziałania erozji bazy podatkowej (GloBE), czyli omawianego tutaj filaru 2, zaś inne jednostki zależne znajdują się w krajach nisko-opodatkowanych. W takim przypadku to jednostka zależna, a nie jednostka dominująca, jest zobowiązana do zapłacenia podatku wyrównawczego w wysokości proporcjonalnej do udziału w grupie kapitałowej. Udział ten będzie wyliczany według formuły opartej na ilości pracowników i wartości środków trwałych.
Kwestie techniczne
Wdrożenie podatku wyrównawczego będzie nie tylko dużym wyzwaniem prawnym, ale także technicznym. Wyliczenie podatku wyrównawczego wymaga pozyskania danych z wszystkich podmiotów w grupie kapitałowej. Ponieważ efektywna stawka podatku dochodowego jest wyliczana corocznie i indywidualnie dla każdej grupy kapitałowej, nie można z góry wykluczyć żadnego kraju z listy krajów nisko-opodatkowanych. Wymagania techniczne są szczególnie duże w przypadku zasady UTPR, gdzie konieczne jest uzyskanie dodatkowo informacji o ilości pracowników oraz wartości środków trwałych. Jednakże zasada UTPR powinna znaleźć rzadko zastosowanie w przypadku polskich podmiotów. Polska, pozostałe kraje UE oraz wiele innych krajów (USA, UK, Szwajcaria lub Korea Południowa) planują wdrożyć u siebie zasady przeciwdziałania erozji bazy podatkowej (GloBE), czyli omawianego tutaj filaru 2.
Krajowy podatek wyrównawczy
Dyrektywa dopuszcza także wprowadzenie dodatkowo przez kraj członkowski kwalifikowanego krajowego podatku wyrównawczego. Istotą takiego podatku jest wyłączenie obowiązku zapłaty podatku wyrównawczego przed jednostkę dominującą w kraju swojej rezydencji. Zgodnie z taką regulacją, jeżeli efektywna stawka podatku dochodowego do zapłacenia przez jednostkę zależną w kraju rezydencji podatkowej będzie poniżej 15%, jednostka zależna będzie zobowiązana dopłacić podatek w kraju swojej rezydencji do stawki 15%. Czy Polska zdecyduje wprowadzić taki kwalifikowany podatek wyrównawczy pozostaje kwestią otwartą. Wolę wprowadzenia takiego podatku zgłosiła już np. Holandia czy Irlandia.
Strefy ekonomiczne
Wejście w życie omawianych przepisów będzie mieć szczególny wpływ na podmioty działające w specjalnych strefach ekonomicznych oraz w ramach tzw. Polskiej Strefy Inwestycji. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą w tych strefach także będą podlegać podatkowi wyrównawczemu bez względu na przysługujące im dotychczas preferencje podatkowe. Jednakże dyrektywa wyłącza część zysku od opodatkowania podatkiem wyrównawczym w przypadku jednostek posiadających substrat majątkowo-osobowy. Jednostka posiadająca taki substrat może od podstawy wyliczenia podatku wyrównawczego odjąć część kosztów zatrudnienia pracowników oraz wartości bilansowej aktywów rzeczowych – tzw. substance-based carved-out. Pozostała część zysku będzie opodatkowania podatkiem wyrównawczym. Powyższe wyłączenie będzie korzystne i w określonych sytuacjach może wręcz zachęcać grupy do lokowania inwestycji strefowych w Polsce.
Jeśli będziecie Państwo zainteresowani uzyskaniem bardziej szczegółowych informacji na ten temat, jak również zbadaniem wpływu tych regulacji na działalność lokalnych podmiotów jak i całej grupy, zachęcamy do kontaktu. Eksperci Andersen wspomagają Klientów w prawidłowym zidentyfikowaniu skutków oraz efektywnym zarządzaniu kwestią podatku minimalnego.
KONTAKT
E: piotr.bulawa@pl.andersen.com
T: 881 823 189
E: rafal.ciolek@pl.Andersen.com
T: +48 22 690 08 61
M: +48 604 496 335