Specustawa powodziowa – zmiany w prawie pracy
25 września 2024 r. do Sejmu został skierowany projekt specustawy powodziowej zapowiedzianej przez rząd (dalej: „Projekt”). Poza bezpośrednią pomocą dla powodzian, przewiduje on zmiany w prawie pracy. Poniżej omawiamy regulacje, które będą miały istotny wpływ na sytuację przedsiębiorców w związku z powodzią.
Rozwiązania te będą stosowane na terenach wskazanych w rozporządzeniu Rady Ministrów (najprawdopodobniej tożsamym z obszarem stanu klęski żywiołowej). Dotyczyć będą one zatem przede wszystkim pracowników zamieszkałych na tych terenach oraz pracodawców mających na tym terenie siedziby lub zakłady pracy.
Urlopy
Pracownikom zamieszkałym na terenach objętych stanem klęski żywiołowej, będzie przysługiwało 8 dni urlopu „na żądanie” zamiast obecnych 4 dni. Podobnie jak dotychczas, urlop ten powinien być zgłoszony najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu i mieścić się w ramach przysługującego urlopu wypoczynkowego.
Dodatkowym ułatwieniem dla pracowników ma być umożliwienie im wykorzystywania urlopu w wymiarze godzinowym. Łącznie jednak tak udzielony urlop nie będzie mógł przekroczyć 5 dni.
Obniżenie wymiaru czasu pracy
Projekt przewiduje również, że pracownicy będą mogli złożyć wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa etatu (z proporcjonalnym obniżeniem wynagrodzenia). Wniosek taki ma być wiążący dla pracodawcy, chyba że nie będzie to możliwe ze względu na organizację lub rodzaj pracy, o czym pracownik powinien zostać poinformowany w terminie 2 dni roboczych.
Praca w nadgodzinach i delegowanie tylko za zgodą pracownika
W Projekcie wskazano, że bez zgody pracownika, nie będzie możliwe zatrudnienie w godzinach nadliczbowych ani delegowanie poza stałe miejsce pracy. Praca w nadgodzinach ma być jednak dozwolona bez zgody pracownika w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii, chyba że zagrożone jest również mienie, życie lub zdrowie pracownika lub osoby zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym.
Badania profilaktyczne
Projekt znosi obowiązek przeprowadzania okresowych badań lekarskich. Ich przeprowadzenie będzie jednak konieczne w terminie późniejszym.
Ponadto, w przypadku braku dostępu do lekarza medycyny pracy, badanie wstępne lub kontrolne będzie mógł przeprowadzić inny lekarz. Następnie konieczne ma być jednak uzyskanie orzeczenia wydanego przez lekarza medycyny pracy.
Szkolenia bhp
Pracodawcy będą mogli przeprowadzać szkolenia wstępne w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w formie online. Ułatwienie to nie będzie jednak dotyczyć instruktażu stanowiskowego. Ponadto, podobnie jak w przypadku badań profilaktycznych, szkolenia okresowe będą musiały zostać przeprowadzone w terminie późniejszym.
Wydłużenie kadencji
Jeżeli kadencja rady pracowników lub społecznego inspektora pracy u pracodawców działających na terenie obszaru dotkniętego powodzią, upływa w okresie zagrożenia powodzią i nie istnieją warunki do przeprowadzenia wyborów – ma ona ulegać z mocy prawa przedłużeniu do czasu następnych wyborów. Te będą jednak musiały odbyć się, tak jak w powyższych przypadkach, w terminie 30 dni od zakończenia okresu zagrożenia powodzią.
Podobna zasada ma znaleźć zastosowanie w stosunku do kadencji statutowych organów związków zawodowych oraz związków pracodawców lub przedsiębiorców.
Zawieszenie terminów
W Projekcie przewidziano również ułatwienia dotyczące dochodzenia roszczeń. Zawieszeniu ma ulec 21-dniowy termin na odwołanie od wypowiedzenia lub oświadczenia pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ponadto, w przypadku jego uchybienia, pracownicy będą mieli 60 dni na złożenie wniosku o przywrócenie terminu (w miejsce obecnych 7).
Z kolei okres przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy ma ulec wydłużeniu o okres, który zostanie wskazany w rozporządzeniu Rady Ministrów.
Częściowe zniesienie zakazu handlu w niedzielę
Zgodnie z Projektem, dopuszczalne ma być wykonywanie w niedzielę czynności polegających na rozładowywaniu, przyjmowaniu i ekspozycji towarów pierwszej potrzeby i powierzanie ich pracownikom.
Zawieszenie terminów w postępowaniach administracyjnych i sądowoadministracyjnych
Istotne znaczenie ma również przewidziane zawieszenie biegu terminów dotyczących czynności stron w postępowaniach administracyjnych i sądowoadministracyjnych (np. na wniesienie odwołania czy skargi). W przypadku stron zamieszkałych na obszarach dotkniętych powodzią, terminy te rozpoczną swój bieg po 14 dniach od daty wskazanej przez rząd w rozporządzeniu.
***
Sejm ma obradować nad Projektem już 26 września 2024 r. Następnie konieczne będzie jego uchwalenie przez Senat i podpisanie przez Prezydenta. Zgodnie z Projektem, ustawa ma wejść w życie dzień po jej ogłoszeniu.
Jeżeli mają Państwo jakiekolwiek pytania lub wątpliwości w zakresie powyższych rozwiązań, zapraszamy do kontaktu:
KONTAKT
E: magdalena.patryas@pl.Andersen.com
T: +48 32 731 68 84
M: +48 502 392 419
