Jak chronić opakowanie? (2)
Często zdarza się, że mimo niewątpliwych korzyści płynących z rejestracji opakowania jako znaku towarowego, wzoru przemysłowego lub wzoru użytkowego, z jakichś względów jej nie dokonano, np. nie spodziewałeś się, że Twój produkt osiągnie sukces, a konkurenci będą próbowali go naśladować. Sytuacja nie jest jednak bez wyjścia. Nadal możesz dochodzić sprawiedliwości, gdy ktoś naruszy Twoje prawa.
Jak chronić opakowanie? (2)
Często zdarza się, że mimo niewątpliwych korzyści płynących z rejestracji opakowania jako znaku towarowego, wzoru przemysłowego lub wzoru użytkowego, z jakichś względów jej nie dokonano, np. nie spodziewałeś się, że Twój produkt osiągnie sukces, a konkurenci będą próbowali go naśladować. Sytuacja nie jest jednak bez wyjścia. Nadal możesz dochodzić sprawiedliwości, gdy ktoś naruszy Twoje prawa.
Dwie możliwości
Jak wskazywaliśmy w poprzednim wpisie (https://pl.Andersen.com/blog/jak-chronic-opakowanie-1/), rejestracja opakowania ułatwia pociągnięcie do odpowiedzialności konkurenta, który kopiuje Twój produkt. Dysponując dokumentem potwierdzającym ochronę (tzw. świadectwem rejestracji) bez większych problemów udowodnisz wyłączność na jego używanie. Jednak w przypadku braku rejestracji, gdy nieuczciwy konkurent bezpardonowo wykorzystuje niemal identyczne opakowanie jak Twoje do zwiększenia sprzedaży innego konkurencyjnego produktu, również możesz dochodzić ochrony. Możesz to zrobić na podstawie przepisów:
- Ustawy z 14.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, powołując się na przysługujące Ci autorskie prawa majątkowe;
- Ustawy z 16.04.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, zgodnie z którą naśladowanie cudzego opakowania może zostać potraktowane jako czyn nieuczciwej konkurencji.
Opakowanie jako utwór
Prawnoautorska ochrona przysługuje opakowaniu, które stanowi utwór. Żeby uznać je za utwór musi zatem stanowić przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci. Innymi słowy powinno być oryginalne. W celu dochodzenia roszczeń z tytułu naruszenia praw autorskich do opakowania, trzeba będzie wykazać, że:
- Przysługują Ci te prawa. Będzie tak, gdy sam stworzyłeś projekt opakowania (jesteś jego autorem) albo nabyłeś autorskie prawa majątkowe do niego. Do nabycia autorskich praw majątkowych może dojść na podstawie umowy w sprawie przeniesienia autorskich praw majątkowych lub w drodze dziedziczenia. Mogłeś również nabyć autorskie prawa majątkowej jako pracodawca pracownika będącego twórcą projektu opakowania, gdy pracownik opracował je w ramach wykonywania swoich obowiązków pracowniczych (o ile w zawartej z nim umowie nie postanowiono inaczej).
- Doszło do naruszenia Twoich praw. Oznacza to konieczność udokumentowania każdego przypadku nieuprawnionego wykorzystania opakowania Twojego produktu lub produktu do niego podobnego przez konkurenta. W tym celu możesz załączyć do pozwu, np. fotografie potwierdzające prowadzenie przez konkurenta sprzedaży produktów w danym opakowaniu wraz z dokumentami potwierdzającymi możliwość ich zakupu (paragony, faktury VAT), materiały marketingowe konkurenta prezentujące produkt w spornym opakowaniu (np. gazetki reklamowe, ulotki, wydruki ze strony internetowej).
Kopiowanie opakowania jako czyn nieuczciwej konkurencji
Jak wynika z art. 10 ust. 1 i 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, wprowadzenie do obrotu towarów w opakowaniu mogącym wprowadzić klientów w błąd m.in. co do pochodzenia lub jakości, oferowanych w nim towarów stanowi czyn nieuczciwej konkurencji. W celu dochodzenia roszczeń na tej podstawie konieczne będzie wykazanie, że:
- Opakowanie konkurenta jest identyczne lub co najmniej podobne do Twojego opakowania;
- Twoje opakowanie zostało wprowadzone na rynek wcześniej niż opakowanie konkurenta;
- Opakowanie konkurenta może wprowadzać w błąd, wywołując u potencjalnych klientów wrażenie, że oferowane przez niego produkty pochodzą od Ciebie lub że konkurent jest w jakiś sposób powiązany z Twoją firmą.
Będziesz musiał również udowodnić, że używasz danego opakowania przez określony czas (a nie tylko incydentalnie), z jaką intensywnością i na jakim terytorium.
Pamiętaj, że ochrona na podstawie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, w przeciwieństwie do ochrony wynikającej z Prawa autorskiego, będzie Ci przysługiwać wyłącznie, gdy ktoś będzie używał Twojego opakowania komercyjnie. Jeżeli ktoś wykorzysta je w celach prywatnych, wskazana ustawa nie znajdzie zastosowania.
Możliwe żądania
Bez względu na podstawę dochodzenia swoich praw – ustawa o prawie autorskim czy ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji – w pozwie skierowanym przeciwko nieuczciwemu konkurentowi możesz żądać:
- zaniechania dalszego naruszania praw do opakowania;
- usunięcia skutków niedozwolonych działań;
- naprawienia wyrządzonej szkody;
- wydania uzyskanych wskutek niedozwolonych działań korzyści;
- złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie (np. przeprosin);
- zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego.
Od Twojego uznania zależy, czy skumulować w pozwie wszystkie wymienione powyżej roszczenia, czy tylko ująć w nim niektóre spośród nich.
Podsumowanie
Jedno jest pewne – w społeczeństwie, w którym ludzie „kupują oczami”, przyciągające wzrok i zapadające w pamięci opakowanie produktu jest obiektem pożądania niejednego przedsiębiorcy. Dlatego jego ochrona przez nieuczciwymi praktykami konkurentów jest konieczna. Form ochrony praw do opakowania jest wiele. W zależności od preferencji, a także rodzaju prowadzonej przez Ciebie działalności możesz zadecydować, która z nich będzie Ciebie najdogodniejsza, a my chętnie pomożemy wybrać rozwiązanie najlepsze dla Twojej firmy.
Współautorem wpisu jest Julia Olszewska.
AUTOR WPISU
E: natalia.gawel@pl.Andersen.com
T: +48 509 994 691