Kodeks usług cyfrowych: Komisja Europejska opublikowała projekt rozporządzenia
Dostosowanie Europy do nowego, cyfrowego świata – jest to jedno z głównych założeń Komisji Europejskiej na lata 2019-2024. W perspektywie szybko zmieniających się praktyk rynkowych oraz dynamicznego rozwoju nowych technologii, stworzenie nowych ram prawnych dla usług cyfrowych stało się niezbędne. Od początku 2020 r. trwają więc prace nad projektem europejskiego Kodeksu usług cyfrowych.
Inicjatywa prawodawcza została sfinalizowana w grudniu 2020 r. Komisja Europejska opublikowała projekty dwóch rozporządzeń. Pierwszy z nich to projekt rozporządzenia w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych (ang. Digital Services Act – DSA), natomiast drugi projekt, to rozporządzenie w sprawie konkurencyjnych i uczciwych rynków w sektorze cyfrowym (ang. Digital Markets Act – DMA).
Ostateczne wersje DSA oraz DMA nie zostały jeszcze ustalone. Projekty te będą przedmiotem procedury prawodawczej z udziałem Parlamentu Europejskiego i Rady UE, w toku której kształt proponowanych przez Komisję przepisów będzie zapewne ulegał zmianom Jeżeli jednak zostaną przyjęte, przepisy te bez wątpienia będą miały ogromne znaczenie zarówno dla dostawców usług cyfrowych z siedzibą w UE, jak i dla firm spoza Wspólnoty, wliczając w to BigTech.
Poniżej, przeanalizowane zostały wybrane elementy projektu DSA, czyli rozporządzenia w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych.
DO KOGO ADRESOWANY JEST DSA?
Głównym adresatem Kodeksu usług cyfrowych są podmioty świadczące usługi pośrednictwa online (ang. online intermediary service providers), czyli podmioty zapewniające dostęp do Internetu, podmioty rejestrujące domeny internetowe, a także świadczące usługi w tzw. „chmurze”. DSA będzie miało zastosowanie również do sklepów internetowych, sklepów online z aplikacjami na komputer oraz telefon, podmiotów świadczących usługi hostingowe, a także do platform mediów społecznościowych.
Projekt Kodeksu usług cyfrowych czyni rozróżnienie pomiędzy poszczególnymi podmiotami świadczącymi usługi cyfrowe. Część przepisów jest adresowana wyłącznie do platform internetowych oraz do podmiotów świadczących usługi hostingowe, natomiast niektóre fragmenty DSA mają zastosowanie wyłącznie do dużych lub bardzo dużych platform internetowych.
PRZEPISY ADRESOWANE DO WSZYSTKICH PODMIOTÓW ŚWIADCZĄCYCH USŁUGI POŚREDNICTWA
Odpowiedzialność za treści publikowane w sieci. Projekt rozporządzenia reguluje warunki odpowiedzialności podmiotów świadczących usługi pośrednictwa za treści publikowane w sieci. Nowe przepisy będą miały zastosowanie niezależnie od indywidualnych postanowień poszczególnych platform, dotyczących działań mających na celu wykrycie, identyfikację i usunięcie treści niezgodnych z prawem.
Przechowywanie informacji. Projekt DSA wyznacza wspólne zasady, według których podmioty świadczące usługi pośrednictwa będą mogły przechowywać informacje pochodzące od odbiorców usług cyfrowych, a także warunki odpowiedzialności owych podmiotów za zgodność z prawem przechowywanych informacji.
Obowiązki informacyjne. Podmioty świadczące usługi pośrednictwa będą zobowiązane do wykonywania obowiązków informacyjnych, które będą polegały na dostarczeniu odpowiednim krajowym organom sądowym lub administracyjnym informacji dotyczącej konkretnych odbiorców usługi cyfrowej (na podstawie wydanego przez dany organ sądowy lub administracyjny stosownego nakazu);
Obowiązki z zakresu due diligence. Kodeks usług cyfrowych przewiduje nowe obowiązki podmiotów świadczących usługi pośrednictwa w zakresie należytej staranności na rzecz transparentnego i bezpiecznego środowiska online. Zalicza się do nich m.in.:
– wyznaczenie specjalnego punktu kontaktowego, umożliwiającego bezpośrednią komunikację drogą elektroniczną z władzami państw członkowskich, Komisją Europejską oraz Europejską Radą ds. Usług Cyfrowych;
– wyznaczenie przez podmioty świadczące usługi pośrednictwa, mające siedzibę poza UE osoby prawnej lub fizycznej jako swojego przedstawiciela prawnego w jednym z państw członkowskich, w którym podmioty te oferują swoje usługi;
– publikację, przynajmniej raz w roku, szczegółowego raportu, dotyczącego wszystkich zmian wprowadzonych w okresie od poprzedniego sprawozdania.
PRZEPISY ADRESOWANE WYŁĄCZNIE DO DUŻYCH PLATFORM INTERNETOWYCH
Duże platformy internetowe. Zagadnienia opisane poniżej mają zastosowanie wyłącznie do dużych platform internetowych. DSA nie zawiera definicji dużych platform internetowych, natomiast charakteryzuje je jako platformy, które nie mogą zostać zakwalifikowane jako małe i mikro przedsiębiorstwa (małe przedsiębiorstwo definiuje się jako przedsiębiorstwo zatrudniające mniej niż 50 osób, którego roczny obrót i/lub roczna suma bilansowa nie przekracza 10 mln EUR).
System online do składania skarg. Duże platformy internetowe będą zobowiązane do utworzenia systemu, umożliwiającego odbiorcom usług cyfrowych składanie skarg na decyzje podejmowane przez podmioty świadczące usługi pośrednictwa (m.in. decyzje odmawiające dostępu do informacji, decyzje w sprawie usunięcia konta użytkownika). Skargi będą wolne od opłat oraz możliwe do złożenia drogą elektroniczną.
Zapobieganie nadużyciom. Duże platformy internetowe powinny zawiesić swoje usługi w stosunku do użytkowników, którzy (pomimo wcześniejszego ostrzeżenia) regularnie publikują w sieci nielegalny kontent, jak również wobec których została złożona skarga, za pomocą elektronicznego systemu do składania skarg opisanego powyżej.
Obowiązek informowania o popełnieniu przestępstwa. Jeżeli duża platforma internetowa poweźmie wiadomość o popełnieniu lub o możliwości popełnienia przestępstwa zagrażającego życiu lub bezpieczeństwu, powinna niezwłocznie poinformować odpowiednie władze we właściwym państwie członkowskim, a także udostępnić właściwym organom wszystkie adekwatne informacje.
Identyfikacja przedsiębiorców. Jeżeli duża platforma internetowa zezwala konsumentom na zawieranie umów na odległość, taka platforma powinna zapewnić, że przedsiębiorcy składający ofertę za jej pośrednictwem, korzystali również z jej pośrednictwa w celu promowania informacji o produktach lub usługach, jak również do oferowania ich konsumentom znajdującym się na terytorium Unii. Taki wymóg będzie obowiązywał wyłącznie w sytuacjach, w których duże platformy uzyskają konkretne informacje o przedsiębiorcach zawierających umowy na odległość (m.in. nazwę, adres, telefon kontaktowy bądź adres email, numer konta bankowego przedsiębiorcy, a także jego dane rejestracyjne).
PRZEPISY ADRESOWANE WYŁĄCZNIE DO BARDZO DUŻYCH PLATFORM INTERNETOWYCH
Bardzo duże platformy internetowe. Zgodnie z DSA, bardzo dużą platformą internetową jest platforma, z której usług korzysta miesięcznie co najmniej 45 milionów użytkowników.
Ocena ryzyka. Bardzo duże platformy internetowe będą zobowiązane, przynajmniej raz w roku przeprowadzić ocenę ryzyka, adekwatną do rodzaju świadczonych usług, która powinna zawierać m.in. wpływ stosowanych rozwiązań na ochronę podstawowych praw człowieka, m.in. wolności wypowiedzi, zakazu dyskryminacji. Ponadto, bardzo duże platformy będą musiały wprowadzić środki mające na celu unikanie ryzyka, które zostanie zidentyfikowane podczas oceny ryzyka (ang. risk assessments).
Niezależny audyt. Zgodnie z art. 28 DSA, bardzo duże platformy internetowe powinny na swój koszt, przynajmniej raz do roku przeprowadzić audyt, którego celem będzie sprawdzenie zgodności z zasadami DSA adresowanymi wyłącznie do bardzo dużych platform internetowych.
System rekomendacji. Na bardzo duże platformy internetowe został nałożony obowiązek zawarcia w swoim regulaminie jasnych, łatwo dostępnych i zrozumiałych informacji, dotyczących sposobu w jaki działa system rekomendacji oraz instrukcji jak można automatyczny system rekomendacji zmienić.
Compliance officers. Bardzo duże platformy internetowe będą zobowiązane wyznaczyć jednego lub więcej compliance officers, którzy będą odpowiedzialni za monitorowanie przestrzegania przez daną platformę Kodeksu usług cyfrowych oraz współpracować w tym zakresie z Komisją Europejską.
EUROPEJSKA RADA DS. USŁUG CYFROWYCH
Projekt Kodeksu usług cyfrowym przewiduje powołanie Europejskiej ady ds. usług cyfrowych, jako niezależnego organu doradczego, którego głównym zadaniem będzie wspieranie i koordynacja postępowań w przypadku naruszenia przepisów DSA, wydawanie opinii oraz doradzanie Komisji Europejskiej w sprawach dotyczących stosowania nowych przepisów.
Rada ds. usług cyfrowych będzie składała się z narodowych koordynatorów usług cyfrowych (po jednym z każdego państwa członkowskiego). Decyzje Rady będą zapadały zwykłą większością głosów, każde państwo członkowskie będzie posiadało jeden głos (zgodnie z projektem DSA Komisja Europejska nie będzie posiadała prawa głosu).
CO DALEJ?
Na podstawie Kodeksu usług cyfrowych, państwa członkowskie, będą zobowiązane wyznaczyć Koordynatora Usług Cyfrowych, który jako organ na poziomie narodowym będzie odpowiedzialny za implementację oraz przestrzeganie DSA. Będzie również będzie współpracował z organizacjami ochrony konkurencji oraz koordynatorami z innych państw członkowskich.
Komisja Europejska planuje również opracowanie projektu kodeksu postępowania (ang. code of conduct), który będzie miał na celu ułatwienie stosowania DSA w praktyce, przede wszystkim w zakresie zamieszczania reklam online (ang. online advertising).
Analizowany projekt Kodeksu usług cyfrowych został opublikowany oraz poddany publicznym konsultacjom przez Komisję Europejską 15 grudnia 2020 r. Następnym etapem będą konsultacje z państwami członkowskimi oraz Parlamentem Europejskim w ramach zwykłej procedury legislacyjnej.
Opisane powyżej kwestie stanowią jedynie niewielki fragment zmian, które w niedługim czasie wejdą w życie i diametralnie zmienią zasady rządzące rynkiem usług cyfrowych.
AUTOR WPISU
E: magdalena.socha@pl.Andersen.com
T: +48 22 690 08 88