Na celowniku fiskusa. Część IV Postępowanie podatkowe
W kolejnej, już czwartej odsłonie naszego cyklu przyjrzymy się tematyce postępowania podatkowego.
Co warto wiedzieć na początek?
Postępowanie podatkowe to najbardziej sformalizowana procedura, jaką urząd skarbowy może prowadzić wobec podatnika. W odróżnieniu od czynności sprawdzających czy kontroli podatkowej lub celno-skarbowej, jego celem jest wydanie decyzji podatkowej, czyli formalne rozstrzygnięcie sprawy przez organ podatkowy.
Jak prowadzone jest postępowanie podatkowe?
- Wszczęcie postępowania – organ podatkowy wszczyna je zwykle, gdy w wyniku wcześniejszych czynności (sprawdzających lub kontroli) stwierdzi nieprawidłowości lub wątpliwości wymagające formalnego rozstrzygnięcia. W takiej sytuacji podatnik otrzymuje zawiadomienie o wszczęciu postępowania. Postępowanie podatkowe może być także wszczęte na wniosek strony.
- Zasada czynnego udziału strony – podatnik ma prawo brać udział w każdym etapie, składać wyjaśnienia, wnioski dowodowe i zapoznawać się z aktami sprawy.
- Postępowanie dowodowe – urząd zbiera i analizuje dowody (np. dokumenty, księgi, zeznania świadków), aby ustalić stan faktyczny i prawidłową wysokość zobowiązania podatkowego.
- Decyzja podatkowa – końcowym efektem jest decyzja rozstrzygająca sprawę co do istoty.
To obejmuje m.in.:
- decyzję określającą zobowiązanie podatkowe (np. VAT, PIT, CIT),
- decyzję ustalającą zobowiązanie podatkowe (np. w podatku od nieruchomości),
- decyzję odmowną (np. odmawiającą stwierdzenia nadpłaty),
- decyzję stwierdzającą nadpłatę,
- decyzję umarzającą postępowanie.
- Jakie czynności podejmować w trakcie postępowania?
W trakcie postępowania należy:
- Reagować na pisma i wezwania – terminy są krótkie, a brak odpowiedzi z reguły działa na niekorzyść podatnika.
- Składać wyjaśnienia i wnioski dowodowe – m.in. o uwzględnienie w postępowaniu faktur, umów oraz innych dokumentów, które mogą potwierdzić nasze stanowisko.
- Zapoznać się z aktami sprawy – jest to podstawowe prawo podatnika, które umożliwia poznanie argumentacji i stanowiska organu.
- Korzystać z pomocy doradcy podatkowego – profesjonalne wsparcie pozwala na uniknięcie błędów i wątpliwości, zwiększając tym samym szanse na korzystny wynik. Nierzadko także wynik postępowania podatkowego skutkuje również wszczęciem postępowania karnego skarbowego. Zatem odpowiednie przygotowanie może znacząco wpłynąć na wynik postępowania i pozwoli uniknąć negatywnych konsekwencji.
Co zrobić po zakończeniu postępowania?
Po zakończeniu postępowania należy:
- Dokładnie przeanalizować decyzję podatkową – sprawdzić, czy uwzględnia wszystkie nasze argumenty, czy organ prawidłowo przedstawił stan faktyczny oraz czy nie popełnił błędów formalnych.
- Rozważyć odwołanie – podatnikowi przysługuje prawo odwołania się do organu wyższej instancji w terminie 14 dni. Organ odwoławczy może:
- utrzymać decyzję w mocy,
- uchylić decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania,
- uchylić decyzję w całości lub w części i w tym zakresie orzec co do istoty sprawy lub umorzyć postępowanie.
- Rozważyć wniosek o rozłożenie na raty lub odroczenie płatności – jeśli decyzja nakłada obowiązek zapłaty, a jednorazowa płatność byłaby zbyt dużym obciążeniem, podatnik ma prawo zawnioskować o rozłożenie płatności na raty bądź jej odroczenie.
- Monitorować terminy – odwołania i wnioski trzeba składać w terminach ustawowych lub wyznaczonych przez organ. Ich przekroczenie może zamknąć drogę do dalszej obrony.
Na co jeszcze zwrócić uwagę?
- Działaj poprzez aktywne uczestnictwo w postępowaniu– dobrze przedstawione argumenty oraz przedłożone dowody zwiększają szanse na korzystne rozstrzygniecie sprawy.
- Stosuj się do pism organów oraz wskazanych terminów– zignorowanie pisma organu podatkowego z reguły działa na niekorzyść podatnika.
- Masz prawo do odwołania i obrony – decyzja organu pierwszej instancji to nie koniec drogi.
- Nie zawsze warto walczyć do końca – czasem lepiej rozważyć ugodowe rozwiązania (np. raty, umorzenie odsetek), jeżeli dalsze prowadzenie sporu jest niecelowe.
- Zapłata nie zamyka dalszej drogi – uiszczenie kwoty wynikającej z decyzji nie oznacza rezygnacji ze złożenia odwołania. Co więcej, w przypadku negatywnego rozpatrzenia odwołania, od zapłaconej kwoty należności nie zostaną naliczone odsetki.
- Dokumentuj każdy etap postępowania – przechowywanie kopii pism i dowodów, umożliwia skorzystanie z nich na późniejszych etapach sporu.
Postępowanie podatkowe to nie tylko formalność – to etap, na którym warto działać świadomie i aktywnie bronić swoich racji. Decyzja kończąca postępowanie może być przedmiotem odwołania, a gdy staje się ostateczna, jest wiążąca dla podatnika. Dlatego odpowiednie przygotowanie i aktywny udział mogą zdecydować o ostatecznym wyniku sprawy.
Jeżeli mają Państwo pytania związane z kontrolą podatkową lub innymi formami weryfikacji podatników przez organy skarbowe, zachęcamy do kontaktu z naszym Zespołem Tax Litigation.
AUTORZY WPISU
E: magdalena.keska-nowicka@pl.Andersen.com
T: +48 570 287 267
E: mikolaj.gawor@pl.andersen.com
T: +48 881 823 172