Sukcesja przedsiębiorstw
Zasadniczo śmierć przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą powoduje, że dalsze prowadzenie działalności nie jest możliwe, a składniki majątku wykorzystywane do jej prowadzenia ulegają dziedziczeniu. Istnieją jednak prawne możliwości wcześniejszego zapewnienia sukcesji przedsiębiorstwa.
Zarząd sukcesyjny
Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej umożliwia powołanie zarządcy sukcesyjnego, który będzie uprawniony do prowadzenia przedsiębiorstwa (jednoosobowej działalności gospodarczej) po śmierci przedsiębiorcy. Zarząd sukcesyjny to forma tymczasowego kierowania przedsiębiorstwem do zakończenia postępowań spadkowych. Zasadniczo zarząd sukcesyjny wygasa z upływem dwóch lat od śmierci przedsiębiorcy (w określonych przypadkach termin ten może ulec przedłużeniu do pięciu lat).
Przedsiębiorca może powołać zarządcę sukcesyjnego w ten sposób, że wskaże określoną osobę do pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego albo zastrzeże, że z chwilą jego śmierci wskazany prokurent stanie się zarządcą sukcesyjnym. W każdym przypadku ustanowienie zarządcy sukcesyjnego wymaga zgody wskazanej osoby oraz zgłoszenia do CEIDG – w formie pisemnej lub elektronicznie. Zarządca sukcesyjny może również zostać powołany po śmierci przedsiębiorcy – w terminie dwóch miesięcy od dnia jego śmierci.
Co do zasady zarząd sukcesyjny obejmuje zobowiązanie zarządcy sukcesyjnego do prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku oraz umocowanie do dokonywania czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku. Zarządca sukcesyjny działa w imieniu własnym, na rachunek właściciela przedsiębiorstwa w spadku. Zarządca sukcesyjny ma możliwość dokonywania czynności zwykłego zarządu w sprawach wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku. W przypadku czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu konieczna jest zgoda właścicieli przedsiębiorstwa w spadku.
Największą zaletą zarządu sukcesyjnego jest możliwość dalszego prowadzenia działalności po śmierci przedsiębiorcy – oznacza to, że do czasu załatwienia formalności spadkowych codzienna działalność przedsiębiorstwa może być kontynuowana. Zawarte z pracownikami umowy o pracę nie ulegają rozwiązaniu, podobnie jak kontrakty zawarte w ramach działalności.
Przepisy zapewniają również ciągłość decyzji administracyjnych wydanych w ramach działalności przedsiębiorstwa. Decyzje nie wygasają w momencie śmierci przedsiębiorcy i istnieje możliwość ich przeniesienia na nowy podmiot po zakończeniu formalności spadkowych.
Należy pamiętać, że niezwłocznie po ustanowieniu zarządu sukcesyjnego, zarządca powinien sporządzić i złożyć przed notariuszem wykaz inwentarza przedsiębiorstwa w spadku.
Przekształcenie
Przepisy Kodeksu spółek handlowych przewidują możliwość przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej w jednoosobową spółkę kapitałową. Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy. Dlatego też dobrym pomysłem może się okazać powołanie zarządcy sukcesyjnego, który będzie pełnił swoją funkcję do czasu przygotowania przekształcenia działalności gospodarzącej np. w spółkę z ograniczoną odpowiedniością. Rozwiązanie to pozwala na przygotowanie przedsiębiorstwa do dalszego istnienia w bardziej usystematyzowanej formie.
Podsumowanie
Przyjęte rozwiązania z pewnością ułatwią przetrwanie wielu firm rodzinnych. Dlatego też podjęcie odpowiednich czynności „zawczasu” pozwoli na kontynuację działalności w ramach następnych pokoleń rodziny lub na spieniężenie istniejącej działalności w odpowiednim czasie.
Jeśli są Państwo zainteresowani sukcesją przedsiębiorstwa lub też powołaniem zarządcy sukcesyjnego, zapraszamy do śledzenia cyklu naszych wpisów na temat tej instytucji.
AUTORZY WPISU
E: adriana.wydzialkiewicz@pl.Andersen.com
T: +48 881 823 185
E: mateusz.hehnel@pl.Andersen.com
T: +48 32 731 68 65