Newsletter

„Polski Ład” – najważniejsze zmiany planowane w zakresie CIT

W zeszłym tygodniu został przekazany do konsultacji społecznych projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, który jest wynikiem ogłoszonego przez Rząd programu społeczno-gospodarczego „Polski Ład”. O najważniejszych zmianach w zakresie PIT, ZUS i VAT pisaliśmy tutaj.

Polski Ład zawiera także wiele propozycji zmian w zakresie CIT, które choć mniej medialne, będą miały bardzo istotne konsekwencje dla przedsiębiorców podlegających tej formie opodatkowania.

1. Zmiana przepisów dotyczących podatku u źródła (WHT)

Projekt zawiera długo zapowiadane zmiany dotyczące przede wszystkim zawężenia zakresu podmiotowego i przedmiotowego stosowania nowego systemu poboru podatku u źródła. Najważniejsze z nich obejmują:

• ograniczenie stosowania nowego mechanizmu poboru podatku u źródła do dochodów o charakterze pasywnym, m.in. odsetek, należności licencyjnych, dywidend (dotyczących należności przekraczających kwotę 2 000 000 zł), wypłacanych jedynie na rzecz podmiotów powiązanych.
• rozszerzenie zakresu opinii o stosowaniu zwolnienia z podatku u źródła na preferencje wynikające z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
• przy ocenie dochowania należytej staranności oprócz skali i charakteru działalności płatnika brana ma być także pod uwagę okoliczność istnienia powiązań pomiędzy płatnikiem a podatnikiem.
• zmiany obejmują także obszar wypłat należności poprzez podmioty prowadzące rachunki papierów wartościowych i rachunki zbiorcze, wypłat z obligacji Skarbu Państwa, a także wypłat na rzecz tzw. zagranicznych zakładów zlokalizowanych w Polsce.

2. Nowe ulgi wspierające innowacje, produkcję oraz inwestycje:

Zmiany w zakresie ulg wspierające innowacje, produkcję oraz inwestycje można podzielić na te, które modyfikują dotychczasowe regulacje oraz takie, które wprowadzają nowe ulgi niefunkcjonujące obecnie w polskim systemie podatkowym:

• zwiększenie wysokości odliczeń w ramach ulgi badawczo-rozwojowej (B+R), tj.:
  • podatnicy nieposiadający statusu CBR będą mogli odliczyć w ramach ulgi B+R 200% kosztów pracowniczych,
  • posiadający status Centrum Badawczo-Rozwojowego (CBR) będą uprawnieni do odliczenia 200% kosztów kwalifikowanych w zakresie kosztów dotyczących uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego. Obecnie, CBR może odliczyć koszty uzyskania tych praw dodatkowo tylko w wysokości 100%.
• możliwość jednoczesnego korzystania przez podatnika z ulgi B+R oraz preferencyjnego opodatkowania dochodów w ramach IP Box,
• ulga na robotyzację – możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania kwoty 50% kosztów poniesionych na robotyzację, które już wcześniej zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Odliczenie będzie miało zastosowanie do kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację w latach 2022-2026.
• ulga na innowacyjnych pracowników – podatnik będzie mógł odliczyć od zaliczek na podatek dochodowy oraz zryczałtowanego podatku dochodowego (potrącalnych z dochodów osób u niego zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub umów cywilno-prawnych czy też praw autorskich) koszty kwalifikowane, których nie odliczył od swojego dochodu w zeznaniu rocznym w ramach ulgi B+R w sytuacji, gdy np. poniósł on stratę,
• ulga na prototypy – dotyczy produkcji próbnej nowego produktu lub wprowadzenia go na rynek, jeżeli powstał w wyniku prac badawczo-rozwojowych. Wysokość odliczenia nie będzie mogła przekroczyć 30% poniesionych kosztów oraz nie więcej niż 10% dochodu podatnika.
• preferencje dla inwestorów – możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania kwoty stanowiącej 50% wydatków na nabycie (objęcie) udziałów lub akcji alternatywnej spółki inwestycyjnej, albo spółki, w której alternatywna spółka inwestycyjna posiada co najmniej 5% udziałów (akcji). Skorzystanie z odliczenia uwarunkowane jest obowiązkiem posiadania udziałów (akcji) przez okres co najmniej 2 lat. W roku podatkowym podatnik będzie mógł odliczyć maksymalnie 250 tys. zł.
• ułatwienie w korzystaniu ze zwolnienia podatkowego dla Alternatywnych Spółek Inwestycyjnych (ASI) – skorzystanie ze zwolnienia z opodatkowania dochodów uzyskanych ze zbycia udziałów (akcji) będzie możliwe, jeśli przed zbyciem tych udziałów ASI posiada (nieprzerwanie przez okres 2 lat) nie mniej niż 5% udziałów w kapitale tej spółki. Aktualny próg uprawniający do zastosowania zwolnienia wynosi 10%.

3. Liberalizacja przepisów stosowania tzw. estońskiego CIT

Zmiany istniejących regulacji w zakresie tzw. estońskiego CIT zakładają  przede wszystkim rozszerzenie katalogu podmiotów, które będą uprawnione do wyboru tego systemu, a także złagodzenie niezbędnych do spełnienia warunków, pozwalających na wybór tej formy i dalsze jej stosowanie. Obejmują one między innymi:

• rozszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do opodatkowania ryczałtem o spółki komandytowe i spółki komandytowo-akcyjne,
• rezygnację z obowiązku ponoszenia określonych nakładów inwestycyjnych jako warunku stosowania przepisów o ryczałcie, z zachowaniem możliwości ich ponoszenia celem skorzystania z preferencyjnej stawki ryczałtu,
• rezygnację z warunku dotyczącego górnego limitu przychodów podatników opodatkowanych ryczałtem, a w konsekwencji również z domiaru zobowiązania podatkowego, w sytuacji gdy ten limit zostałby przekroczony;
• uelastycznienie terminów spłaty zobowiązania podatkowego z tytułu tzw. korekty wstępnej, a w niektórych przypadkach również zniesienie obowiązku zapłaty zobowiązania.

4. Ceny transferowe

Projekt zakłada wprowadzenie nowych zwolnień dokumentacyjnych, w tym bardzo istotną zmianę polecającą na zniesieniu obowiązku dokumentacyjnego dla mikro i małych przedsiębiorców oraz zwolnieniu ich również z obowiązku przygotowywania analiz porównawczych. Ponadto, zmiany zakładają m.in.:

• uproszczenie zasad dokonywania korekt cen transferowych;
• przedłużenie terminu na sporządzenie dokumentacji cen transferowych do końca 10 miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego.
• przedłużenie terminu na złożenie informacji o cenach transferowych (TPR-P oraz TPR-C) do końca 11 miesiąca po zakończeniu roku podatkowego;
• modyfikacje sankcji karnoskarbowych.

5. Zmiany mające na celu dalsze uszczelnianie systemu podatkowego:

• Zmiany przepisów dotyczących Zagranicznej Jednostki Kontrolowanej (dalej: „ZJK”):
  • Według nowej definicji za ZJK uważać się będzie też podmiot, w którym polski podatnik posiada samodzielnie lub wspólnie z podmiotami powiązanymi lub z innymi podatnikami mającymi miejsce zamieszkania albo siedzibę lub zarząd na terytorium Polski bezpośrednio lub pośrednio ponad 50% udziałów w kapitale lub ponad 50% praw głosu w zarzadzaniu jednostką.
  • Rozszerzony został także katalog przychodów pasywnych o usługi niematerialne takie jak doradcze, księgowe, badania rynku itd. Ponadto do katalogu podmiotów tworzących ZJK dodano podmioty, posiadające duże aktywa, ale nie generujące przychodu, lub generujące go w małym zakresie. I tak, za ZJK zostaną uznane podmioty, których przychody pasywne są niższe o 30% od posiadanych udziałów (akcji) w innych spółkach, posiadanych przez podatnika aktywów nieruchomych, ruchomych, w tym również używanych na podstawie umowy leasingu, posiadanych wartości niematerialnych i prawnych.
  • Ponadto podmiot będzie stanowił ZJK, gdy aktywa nieruchome, ruchome, w tym używane na podstawie umowy leasingu oraz wartości niematerialne i prawne stanowią co najmniej 50% wartości aktywów ZJK.
• Wprowadzenie do opodatkowania nowej koncepcji tzw. przerzucania dochodów. Podatek od przerzuconych dochodów ma wynosić 19%. Za przerzucone dochody uznaje się koszty poniesione bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu powiązanego (katalog kosztów został wskazany w ustawie i obejmuje m. in. koszty usług doradczych, badania rynku, opłaty licencyjne itd.), jeżeli w państwie jego rezydencji ich opodatkowanie jest o 25% niższe niż miałoby to miejsce w Polsce oraz gdy może on je rozliczyć podatkowo i stanowią one co najmniej 50% wartości uzyskanych przez niego przychodów. Koszty wskazane w zdaniu poprzednim staną się dla podatnika dochodem przerzuconym jeżeli będą stanowić co najmniej 3% ogólnej sumy kosztów uzyskania przychodów poniesionych przez podatnika w danym roku.
• Rozszerzenie katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów o tzw. „ukryte dywidendy”, rozumiane jako ekonomiczna dystrybucja zysków podatnika CIT, która formalnie nie jest dywidendą. Jej beneficjentem ma być wspólnik lub podmiot bezpośrednio lub pośrednio z nim powiązany. Będą to przykładowo płatności niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą, transakcje nierynkowe lub takie, które w przypadku niewykonania świadczenia podatnik CIT dysponowałby zyskiem netto w rozumieniu przepisów o rachunkowości za rok obrotowy, w którym świadczenie to zostało uwzględnione w wyniku finansowym.
• „Nowa” niedostateczna kapitalizacja – zmiany w zakresie sposobu obliczenia limitu kosztów finansowania dłużnego (tj. kosztów związanych z uzyskaniem finansowania, takich jak odsetki, opłaty, prowizje, premie, część odsetkowa raty leasingowej itd.) do kosztów podatkowych. Dotychczasowe linia orzecznicza sądów administracyjnych wskazywała, że limit kosztów finansowania dłużnego stanowi sumę 3 mln zł oraz 30% EBITDA. Odmienne stanowisko w tym zakresie prezentowało Ministerstwo Finansów w interpretacjach podatkowych (3 mln zł lub 30% EBITDA). Prezentowane zmiany zakładają, podatnik zaliczyć może do swoich kosztów uzyskania przychodów nadwyżkę kosztów finansowania dłużnego w limicie wyznaczonym przez wartość 30% uzyskanego w roku podatkowym EBITDA albo skorzystać może z „bezpiecznej przystani”. Nie może jednak „łączyć” obu tych limitów i stosować ich jednocześnie. 
• Zmiany dotyczące reorganizacji spółek zakładają m. in.
  • Do zachowania neutralności transakcji wymiany udziałów, dodano dwa nowe warunki, zgodnie z którymi: i) zbywane przez wspólnika udziały (akcje) nie zostały nabyte lub objęte w wyniku innej transakcji wymiany udziałów albo przydzielone wcześniej w wyniku łączenia lub podziału podmiotów, oraz ii) wartość nabywanych przez wspólnika udziałów (akcji) przyjęta dla celów podatkowych jest nie wyższa niż wartość zbywanych przez tego wspólnika udziałów (akcji), jaka byłaby przyjęta dla celów podatkowych, gdyby nie doszło do wymiany udziałów.
  • Wniesienie przedsiębiorstwa lub ZCP do spółki tytułem wkładu niepieniężnego będzie neutralne tylko wtedy gdy spółka przyjęła dla celów podatkowych składniki wchodzące w skład tego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w wartości wynikającej z ksiąg podatkowych podmiotu wnoszącego ten wkład.

6. Ulga konsolidacyjna:

• Podatnik będący przedsiębiorcą, uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych, będzie miał prawo do pomniejszenia swojej podstawy opodatkowania o tzw. „kwalifikowane wydatki” na nabycie udziałów (akcji) spółki, która posiada osobowość prawną i ma siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub w innym państwie, z którym Rzeczpospolita Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania pod warunkiem spełnienia określonych w ustawie przesłanek. Maksymalne odliczenie nie może przekroczyć 250 000 zł w roku podatkowym.
• Do kwalifikowanych wydatków można zaliczyć wydatki na obsługę prawną nabycia udziałów i akcji, w tym ich wycenę (due diligence), odsetki, podatki bezpośrednio naliczone do tej transakcji oraz opłaty notarialne, sądowe, skarbowe. Z wydatków kwalifikowanych została wyłączona cena za nabywane udziały (akcje) oraz ponoszone w związku z transakcją koszty finansowania dłużnego.
• Podatnik lub jego następca prawny, który dokona zbycia udziałów (akcji), ich umorzenia albo zaistnieją przewidziane w ustawie okoliczności zakończenia ich działalności przed upływem 36 miesięcy od daty ich nabycia będzie musiał doliczyć do podstawy opodatkowania kwotę dokonanego odliczenia.

7. Amortyzacja w spółkach nieruchomościowych

Zmiany zakładają, że w przypadku spółek nieruchomościowych odpisy amortyzacyjne od budynków podlegające zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów nie będą mogły być w roku podatkowym wyższe niż dokonywane zgodnie z przepisami o rachunkowości odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe z tytułu zużycia środków trwałych, obciążające w tym roku podatkowym wynik finansowy jednostki. Propozycja jest o tyle kuriozalna, że w znakomitej większości przypadków budynki stanowią dla spółek nieruchomościowych inwestycje, które wyceniane są według ceny rynkowej bądź inaczej określonej wartości godziwej i nie występują wówczas odpisy amortyzacyjne ani umorzeniowe z tytułu zużycia środków trwałych.

8. Złagodzenie warunków tworzenia i funkcjonowania podatkowych grup kapitałowych:

• Umożliwienie tworzenia PGK mniejszym podmiotom (zmniejszenie limitu średniego kapitału zakładowego z 500 000 zł do 250 000 zł)
• Dopuszczenie możliwości wzajemnego posiadania udziałów przez spółki zależne
• Zniesienie warunku utrzymania dochodowości na poziomie 2% przychodów.

9. Preferencja podatkowa związana z kosztami dotyczącymi Pierwszej Oferty Publicznej:

• ulga dotycząca kosztów Pierwszej Oferty Publicznej. Ma pozwolić na dodatkowe obniżenie dochodu do opodatkowania o 150% lub o 50% (w zależności od charakteru wydatku) kwoty wydatków poniesionych bezpośrednio na dokonanie pierwszej oferty publicznej dotyczącej akcji w rozumieniu ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.

10. Przeciwdziałanie tzw. „szarej strefie” – ograniczenie nielegalnego zatrudniania pracowników, tj. zatrudnianie „na czarno” oraz nieujawnianie części wynagrodzenia:

• przeciwdziałanie szarej strefie w zatrudnieniu na gruncie podatku – regulacja zakładająca przypisanie pracodawcy przychodu w związku z nielegalnym zatrudnianiem pracownika lub niewykazaniem w prawidłowej wysokości przychodów ze stosunku pracy. W przypadku nielegalnego zatrudnienia, pracodawca ma ponieść również część podatku należną od pracownika.

11. Doprecyzowanie warunków zwolnienia z podatku dochodowego w zakresie Polskiej Strefy Inwestycyjnej:

• Zwolnienia podatkowe przysługują podatnikowi wyłącznie odpowiednio z tytułu dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie określonym w zezwoleniu lub z tytułu dochodów uzyskanych z realizacji nowej inwestycji na terenie określonym w decyzji o wsparciu.

12. Miejsce zarządu

Dodany ma zostać przepis, na podstawie którego podmioty nieposiadające siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będą uznawane za polskich podatników CIT, w przypadku gdy osoby lub podmioty zasiadające w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających takiego podmiotu:

• mają miejsce zamieszkania albo siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
• w sposób faktyczny, bezpośrednio lub za pośrednictwem innych podmiotów prowadzą bieżące sprawy tego podatnika, w tym na podstawie umowy go kreującej, decyzji sądu lub innego dokumentu regulującego jego założenie lub funkcjonowanie, udzielonych pełnomocnictw lub powiązań faktycznych między takim podmiotem podatnikiem i polskimi rezydentami podatkowymi.

Jest to kolejna bardzo kuriozalna propozycja zmiany, gdyż zasiadanie polskiego rezydenta w zarządzie lub choćby w radzie nadzorczej spółki zagranicznej będzie mogło decydować o posiadaniu przez taką spółkę faktycznego zarządu w Polsce, a tym samym uznaniu jej za polskiego podatnika, podlegającego polskiemu CIT.

13. Wprowadzenie „spółki holdingowej”

Projekt zmian zakłada wprowadzenie do ustawy CIT nowego reżimu podatkowego w postaci polskiej spółki holdingowej, która ma być alternatywą tak dla podatkowej grupy kapitałowej, jak i zwolnień dywidendowych.

Ma on polegać na:

• Zwolnieniu z CIT 95% kwoty dywidend otrzymywanych przez spółkę holdingową od spółek zależnych (krajowych lub zagranicznych). Odnośnie pozostałych 5% kwoty dywidendy, projekt ustawy przewiduje możliwość odliczenia podatku zapłaconego za granicą proporcjonalnie przypadający na tę część dywidendy (w przypadku zagranicznych spółek zależnych) bądź opodatkowanie stawką 19% (w przypadku polskich spółek zależnych).
• Pełnym zwolnieniu z CIT zysków ze zbycia udziałów/akcji w spółkach zależnych, pod pewnymi jednak warunkami:

1. nabywcą udziałów/akcji będzie podmiot niepowiązany,
2. spółka, której udziały lub akcje będą zbywane nie jest tzw. spółką nieruchomościową,
3. zbywca złoży odpowiednie oświadczenie organowi podatkowemu.

Podstawowym warunkiem skorzystania z powyższych preferencji będzie posiadanie przez spółkę holdingową co najmniej 10% udziałów lub akcji w spółce zależnej przez minimum 1 rok. W przeciwieństwie do obowiązującego zwolnienia dywidendowego, zaproponowane rozwiązanie obejmie także podmioty spoza UE, EOG i Konfederacji Szwajcarskiej, a dodatkowo będzie wymagać utrzymywania własności udziałów/akcji przez nieprzerwany okres 1 roku (a nie 2 lat).

Co ciekawe definicja „spółki nieruchomościowej” dla celów określenia warunków opodatkowania spółek holdingowych różni się od tej, które została przyjęta w ramach ustawy o CIT z początkiem 2021 roku dla określenia obowiązków dla tej grupy podatników.

Mając na uwadze, że Polski Ład zawiera szereg zmian, które mogą istotnie wpłynąć na Państwa działalność gospodarczą, w tym znacząco zwiększyć zobowiązania podatkowe, sugerujemy przeprowadzenie szczegółowej analizy wpływu tych zmian na Państwa firmę. Zwracamy uwagę, że wejście w życie większości zmian planowane jest od 1 stycznia 2022 r.

KONTAKT

Rafał Ciołek Partner, Warszawa

E: rafal.ciolek@pl.Andersen.com
T: +48 22 690 08 61
M: +48 604 496 335

Elżbieta Lis Partner, Katowice

E: elzbieta.lis@pl.Andersen.com
T: +48 32 731 68 58
M: +48 664 948 038

Konrad Kleszczewski Director, Warszawa

E: konrad.kleszczewski@pl.Andersen.com
T: +48 22 690 08 88