Szereg zmian w PIT i CIT – co ma się zmienić od 2026 roku?
16 września 2025 r. na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (numer projektu: UD116).
Projekt zakłada wprowadzenie zmian uszczelniających wybrane regulacje z ustawy PIT i CIT.
Ustawa o CIT
(w niektórych wypadkach analogiczne zmiany wymienione niżej zostaną wprowadzone również do Ustawy o PIT – w takich wypadkach wskazujemy, że zmiany w PIT będą analogiczne)
- Doprecyzowanie i uszczelnienie przepisów o estońskim CIT
Zmiany w tym zakresie zostały omówione w odrębnej publikacji – link.
- Doprecyzowanie definicji małego podatnika
- planowana zmiana polega na doprecyzowaniu sposobu określania wartości przychodu ze sprzedaży do celów oceny czy mamy do czynienia z małym podatnikiem, w sytuacji, gdy poprzedni rok podatkowy jest dłuższy albo krótszy niż 12 miesięcy;
- przepisy precyzują, że w takiej sytuacji wartość przychodu będzie liczona proporcjonalnie do liczby rozpoczętych miesięcy takiego roku podatkowego;
- ponadto doprecyzowany zostanie dzień, wg którego w tego typu specyficznych sytuacjach należy określać kurs euro wykorzystywany do przeliczenia kwoty przychodu.
- Wprowadzenie definicji podatnika oraz podmiotu rozpoczynającego działalność lub rozpoczynającego prowadzenie działalności
- w celu wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości, które mogą powstać w procesie wykładni pojęć „rozpoczęcie działalności” oraz „rozpoczęcie prowadzenia działalności”, proponowane jest dodanie art. 4d, wprowadzającego definicję w/w pojęć – ma ono znaczenie dla możliwości skorzystania z określonych ulg w ustawie o CIT (np. stawka 9%);
- główne założenie definicji jest takie, że za podatnika lub podmiot rozpoczynający działalność lub prowadzenie działalności nie będzie uznawany taki podatnik lub podmiot, który kontynuuje działalność przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa innego podatnika lub podmiotu, w szczególności podatnik powstały w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą.
- Zmiany w minimalnym CIT
- projektowane zmiany w minimalnym CIT przewidują modyfikację w zakresie uproszczonego sposobu ustalania podstawy opodatkowania;
- wartość przychodów operacyjnych (tj. innych niż z zysków kapitałowych), stanowiąca podstawę opodatkowania w przypadku wyboru uproszczonej metody jej ustalania, będzie uzależniona od statusu podatnika.
- w przypadku tzw. dużych podatników (których roczne przychody przekraczają 50 mln EUR), podstawą opodatkowania będzie kwota odpowiadająca 5% wartości przychodów operacyjnych.
- w przypadku pozostałych podatników, podstawa opodatkowania wyniesie 3% wartości ich przychodów operacyjnych;
- projektowane zmiany w minimalnym CIT przewidują zmiany również w zakresie przepisów dotyczących wyłączeń z opodatkowania minimalnym CIT;
- aktualnie, na mocy art. 24ca ust. 14 pkt 9 ustawy CIT, opodatkowaniu minimalnym CIT nie podlegają podatnicy, których rentowność, w jednym z trzech lat podatkowych bezpośrednio poprzedzających rok podatkowy, za który należny jest minimalny CIT, wynosiła min. 2%;
- w ramach planowanych zmian okres 3-letni zostanie skrócony o rok.
- Zmiana zasad ustalania kosztów uzyskania przychodów w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) spółki powstałej z przekształcenia innej spółki (analogiczne zmiany są wprowadzone w podatku PIT)
- zgodnie z obowiązującą linią orzeczniczą sądów administracyjnych, w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) spółki powstałej z przekształcenia innej spółki (chodzi o spółki kapitałowe) kosztem nie jest koszt historyczny (tak jak ma to miejsce w wypadku przekształcenia spółki niebędącej osobą prawną w spółkę kapitałową), lecz wartość bilansowa majątku spółki przekształcanej na moment przekształcenia (może to być rozwiązanie korzystniejsze dla wspólników);
- po zmianach – w obu sytuacjach liczył będzie się koszt historyczny nabycia udziałów w spółce przekształcanej.
- Opodatkowanie dochodów wspólników osiągniętych z likwidacji spółki niebędącej osobą prawną, która powstała z przekształcenia spółki kapitałowej (analogiczne zmiany są wprowadzone w podatku PIT)
- projektowana regulacja ma na celu ograniczenie możliwości nadużywania przepisów w przypadku likwidacji spółki niebędącej osobą prawną (tj. spółki osobowej niebędącej podatnikiem CIT), powstałej z przekształcenia spółki (będącej podatnikiem CIT);
- obecnie likwidacja takiej spółki byłaby co do zasady neutralna podatkowo;
- nowe przepisy zakładają wprowadzenie 3-letniego okresu karencyjnego, w trakcie którego likwidacja spółki osobowej powstałej z przekształcenia spółki kapitałowej nie będzie neutralna podatkowo.
- Zmiany w zakresie podwyższania/obniżania stawek amortyzacyjnych (analogiczne zmiany są wprowadzane w podatku PIT)
- w pierwszej kolejności projekt zakłada ograniczenie możliwości stosowania przepisów o podwyższaniu stawek amortyzacyjnych dla m.in. podmiotów korzystających ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym (w tym np. podmiotów strefowych);
- jednocześnie przepisy wprowadzają ograniczenie, zgodnie z którym nie można podwyższać lub obniżać stawek amortyzacyjnych wstecz;
- nowe regulacje mają stanowić, że będzie można to zrobić do dnia upływu terminu określonego do złożenia zeznania za dany rok podatkowy.
- Uszczelnienie zasad dotyczących zakazu amortyzacji w spółkach nieruchomościowych poprzez wskazanie, że zakaz ten dotyczy również nieruchomości klasyfikowanych dla celów rachunkowych jako inwestycje (analogiczne zmiany są wprowadzone w podatku PIT)
- zmiana wprowadza regulacje, zgodnie z którą zakaz amortyzacji w spółkach nieruchomościowych dotyczy również nieruchomości klasyfikowanych dla celów rachunkowych jako inwestycje długoterminowe;
- obecnie – w takiej sytuacji ograniczenie amortyzacji podatkowej było kwestionowane przez sądy administracyjne, ponieważ na gruncie bilansowym takie nieruchomości nie podlegają amortyzacji;
- nowy przepis sprawi, ze również w takiej sytuacji amortyzacja podatkowa nie będzie mogła przekroczyć odpisów amortyzacyjnych na gruncie bilansowym (w praktyce odpisy amortyzacyjne podatkowe nie wystąpią).
- Wyłączenie możliwości amortyzacji wartości firmy powstającej na skutek przyjęcia do odpłatnego korzystania (analogiczne zmiany są wprowadzane w podatku PIT)
- proponowana zmiana zakłada uchylenie 22b ust. 2 w pkt 1 lit. b ustawy PIT oraz analogicznie art. 16b ust. 2 pkt 2 lit. b ustawy CIT;
- wartość firmy powstaje jako różnica dwóch wartości – ceny nabycia oraz wartości składników majątkowych tworzących przedsiębiorstwo;
- projektowane rozwiązanie zakłada likwidację jednej z możliwości dokonywania podatkowych odpisów amortyzacyjnych od wartości firmy, tj. wartości firmy, która powstała na skutek przyjęcia do odpłatnego korzystania przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, gdy odpisów amortyzacyjnych, zgodnie z przepisami rozdziału 4a ustawy CIT, dokonuje korzystający (tj. w wypadku leasingu finansowego).
- Wprowadzenie warunku zatrudnienia w preferencji IP Box (analogiczne zmiany są wprowadzane w podatku PIT)
- projekt zakłada wprowadzenie warunku minimalnego poziomu zatrudnienia dla podatników korzystających z opodatkowania kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej obniżoną 5% stawką (IP Box);
- w nowym kształcie ulga będzie dostępna dla podatników, którzy:
- zatrudniają na podstawie umowy o pracę co najmniej 3 osoby w przeliczeniu na pełne etaty, przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym lub
- ponoszą w każdym miesiącu roku podatkowego koszty uzyskania przychodów z tytułu wypłaty wynagrodzeń na rzecz zatrudnionych na podstawie umowy innej niż umowa o pracę co najmniej 3 osób fizycznych w kwocie stanowiącej co najmniej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.
- Doprecyzowanie mechanizmu bezpiecznej przystani (analogiczne zmiany są wprowadzane w podatku PIT)
- mechanizm bezpiecznej przystani dla transakcji pożyczkowych będzie obejmował wyłącznie pożyczki z oprocentowaniem zmiennym (tj. stopa bazowa + marża), a nie tak jak teraz wszystkie pożyczki;
- dzięki zastosowaniu w mechanizmie oprocentowania zmiennego stopy bazowej – wysokość bezpiecznego oprocentowania ma reagować automatycznie na zmianę warunków rynkowych (która ma być weryfikowana i w razie potrzeby zmieniana nie rzadziej niż raz na 3 miesiące).
- Zmiana zasad ustalania dochodu z umorzenia udziałów (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości (analogiczne zmiany są wprowadzone w podatku PIT)
- w wypadku umorzenia udziałów/akcji za wynagrodzeniem, przepisy pozwalają pomniejszyć przychód o koszt nabycia lub objęcia udziałów/akcji;
- brakuje jednak jasnych zasad ustalania kosztów podatkowych w przypadku obniżenia ich wartości nominalnej;
- proponowane regulacje doprecyzowują, że przychód z obniżenia wartości nominalnej udziałów/akcji (za wynagrodzeniem) będzie pomniejszany o odpowiednią część kosztów ich nabycia/objęcia;
- koszty ustalać będzie się proporcjonalnie w stosunku do zmniejszonej wartości nominalnej udziałów/akcji względem ich pierwotnej wartości, a jeśli wynagrodzenie nie zostało wypłacone w całości – proporcjonalnie do faktycznie otrzymanej kwot.
Ustawa o PIT
- Uregulowanie skutków odpłatnego zbycia rzeczy otrzymanych przez najbliższą rodzinę przedsiębiorcy
- w ramach istniejących przepisów organy podatkowe akceptowały sytuacje, w których przedsiębiorcy dokonywali darowizny samochodów wykupionych w ramach umowy leasingu m.in. najbliższym członkom rodziny (bez zapłaty podatku od spadków i darowizn);
- w takiej sytuacji członek rodziny mógł sprzedać darowany samochód bez podatku po upływie 6 miesięcy, zamiast 6 lat (w sytuacji, w której samochód byłby sprzedawany przez przedsiębiorcę bezpośrednio);
- nowe przepisy wprowadzają zasadę, zgodnie z którą sprzedaż rzeczy ruchomych (w tym samochodu) bez podatku w takiej sytuacji będzie możliwa po upływie trzech lat od dokonania darowizny.
- Doprecyzowanie i uszczelnienie przepisów dotyczących daniny solidarnościowej
- zgodnie z proponowanymi zmianami podatnik będzie miał prawo pomniejszyć o straty z lat ubiegłych dochody stanowiące podstawę obliczenia daniny solidarnościowej (obecnie jest to kwestionowane);
- przepisy zakładają ponadto poszerzenie podstawy obliczenia daniny solidarnościowej o kwalifikowane dochody, o których mowa w art. 30ca ust. 3 ustawy PIT (tzw. IP Box).
- Eliminacja możliwości ponoszenia wydatków inwestycyjnych w ramach tzw. ulgi mieszkaniowej
- proponowane zmiany polegają na wyraźnym wskazaniu, że ulga mieszkaniowa ma zaspokajać własne potrzeby mieszkaniowe podatnika poprzez określone wydatki;
- cel ten będą spełniać wydatki na nabycie nieruchomości lub praw o charakterze mieszkalnym oraz gruntu pod budowę budynku mieszkalnego, pod warunkiem, że podatnik w tym samym czasie nie będzie właścicielem (współwłaścicielem) innej nieruchomości lub praw o charakterze mieszkalnym;
- przepisy mają przeciwdziałać wykorzystywaniu ulgi w sytuacji, gdy nieruchomości o charakterze mieszkalnym są nabywane w celach inwestycyjnych, a nie zaspokajania własnych potrzeb mieszkaniowych (taki cel ma zastąpić i doprecyzować dotychczas obowiązujące w ustawie PIT własne cele mieszkaniowe, od których uzależnione jest skorzystanie z ulgi).
- Uregulowanie skutków podatkowych datio in solutum
- ustawy podatkowe nie przewidują szczegółowych przepisów precyzyjnie odnoszących się do sytuacji, gdy podatnik przekazuje nieruchomość lub prawo majątkowe w celu spłaty długu;
- w praktyce powstawały wątpliwości, czy takie świadczenie stanowić może przychód dla spłacającego dług na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy PIT;
- MF zaproponowało regulację, zgodnie z którą przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy PIT, będzie również przekazanie tych rzeczy, które ma na celu uregulowanie w całości lub w części zobowiązania, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu).
- Uszczelnieniu przepisów dotyczących zapobieganiu możliwości wykorzystywania tzw. „programów lojalnościowych”
- 10 ust. 4 ustawy PIT stanowi obecnie, że przychody z realizacji praw z papierów wartościowych lub z pochodnych instrumentów finansowych, uzyskane w następstwie objęcia lub nabycia tych praw jako świadczenie w naturze lub nieodpłatne świadczenie, są zaliczane do tego źródła przychodów, w ramach którego to świadczenie w naturze lub nieodpłatne świadczenie zostało uzyskane (np. w ramach stosunku pracy);
- planowane zmiany mają przeciwdziałać zidentyfikowanym przez MF optymalizacjom podatkowym, w tym m.in.:
- wydawaniu nieodpłatnie warrantów subskrypcyjnych, a następnie ich odkupywaniu przez emitenta – co generuje przychód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, zaliczany do źródła z kapitałów pieniężnych (zamiast do źródła,, w ramach którego te prawa nieodpłatnie się nabyło, np. stosunku pracy) – w tym zakresie zmieniony ust. 4 ma doprecyzować sposób opodatkowania tego typu transakcji;
- tworzeniu schematu optymalizacyjnego pomiędzy podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą, skutkującego tym, że przychody z kapitałów pieniężnych zaliczane są do przychodów z działalności gospodarczej (które w efekcie są opodatkowywane np. ryczałtem – czyli korzystniej niż kapitały pieniężne) – w tym zakresie ust. 4 zostanie wyłączony w odniesieniu do sytuacji, w których otrzymane nieodpłatnie świadczenie zaliczane jest do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej;
- zmiany nie mają wpływać na szczególne zasady opodatkowania programów motywacyjnych z art. 25 ust. 11-12b ustawy o PIT.
Ustawa o ryczałcie
- Uregulowanie skutków świadczenia usług na rzecz podmiotów powiązanych przez podatników opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
- zmiany mają na celu poszerzenie katalogu przychodów opodatkowanych 17% stawką ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych;
- zdaniem MF – obecnie podatnicy, stosujący opodatkowanie ryczałtowe, stosunkowo często korzystają z mechanizmu optymalizacyjnego, polegającego na świadczeniu usług na rzecz podmiotu powiązanego z zastosowaniem atrakcyjnej stawki ryczałtu 8,5 % (w sytuacji wypłaty dywidendy, którą zdaniem MF mają zastępować wskazane usługi – stawka podatku wyniosłaby 19%);
- w związku z tym przychody z usług, które podatnik świadczy na rzecz podmiotu powiązanego, mają być opodatkowane według stawki 17%.
* * *
Zaproponowane zmiany w zakresie PIT i CIT mogą istotnie wpłynąć na zakres opodatkowania przedsiębiorców i powinny zostać wzięte pod uwagę w zakresie planowania podatkowego na kolejne lata.
Oferujemy nasze wsparcie w zakresie:
- analizy wpływu planowanych zmian na działalność poszczególnych organizacji;
- szkoleń w zakresie planowanych zmian z uwzględnieniem specyfiki działalności danego podmiotu;
- bieżącego doradztwa podatkowego.
Mamy nadzieję, że powyższe informacje okażą się dla Państwa pomocne. W razie pytań lub wątpliwości pozostajemy do Pastwa dyspozycji.
KONTAKT
Elżbieta Lis
Partner, Katowice
E: elzbieta.lis@pl.Andersen.com
T: +48 32 731 68 58
M: +48 664 948 038
Rafał Ciołek
Partner, Warszawa
E: rafal.ciolek@pl.Andersen.com
T: +48 22 690 08 61
M: +48 604 496 335
