Zawieszenie biegu terminu na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości szansą na opracowanie planu restrukturyzacji
Ustawa z 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, czyli tzw. Tarcza antykryzysowa 2.0, wprowadziła przepisy, które zawieszają bieg terminu na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Oznacza to, że termin ten nie zaczyna biec, a rozpoczęty – ulega przerwaniu. Skorzystanie z dobrodziejstwa zawieszenia terminu na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości możliwe jest wówczas, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:
- podstawa do ogłoszenia upadłości dłużnika powstała w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19,
- stan niewypłacalności dłużnika powstał z powodu epidemii COVID-19 (ustawodawca wprowadził domniemanie tej przyczyny, jeżeli stan niewypłacalności powstał w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19).
Przedsiębiorca, który stał się niewypłacalny w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii COVID-19, nie musi zatem wykazywać związku przyczynowego pomiędzy swoją niewypłacalnością a epidemią COVID-19. Jeżeli jednak niewypłacalność przedsiębiorcy powstała wcześniej, nie może on skorzystać z tego zawieszenia biegu terminu.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 Prawa upadłościowego, dłużnik ma obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni od zaistnienia podstawy do ogłoszenia upadłości. Podstawą taką jest stan niewypłacalności (art. 11 ust. 1 Prawa upadłościowego definiuje go jako utratę zdolności wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych; co do zasady, domniemywa się, że ma to miejsce jeżeli dłużnik znajduje się w trzymiesięcznym opóźnieniu z wykonaniem zobowiązań pieniężnych; jest to domniemanie wzruszalne, czyli nie wyklucza wykazania zaistnienia niewypłacalności wcześniej albo, że nawet po 3 miesiącach przedsiębiorca zachował zdolność wykonywania zobowiązań).
Konsekwencje niezłożenia w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości mogą być bardzo dotkliwe. Art. 21 ust. 3 i 3a Prawa upadłościowego przewiduje odpowiedzialność odszkodowawczą osób, na których ciąży obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (w praktyce: członków zarządu spółek kapitałowych), za niezłożenie go w terminie. Niekorzystnie dla dłużnika, ciężar dowodu w celu zwolnienia z tej odpowiedzialności wobec wierzyciela leży po stronie zobowiązanego, który nie złożył wniosku (domniemywa się, że niezaspokojona wierzytelność stanowi szkodę powstałą wskutek niezłożenia we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości). Ponadto, w przypadku członków zarządu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością art. 299 KSH wprowadza subsydiarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki w razie niezłożenia w czasie właściwym wniosku o ogłoszenie upadłości. W odniesieniu do członków zarządu i likwidatorów wszystkich spółek handlowych, art. 586 KSH przewiduje odpowiedzialność karną za umyślne niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki.
Nowa regulacja zapewnia zatem przedsiębiorcom, których sytuacja finansowa pogorszyła się w związku z COVID-19, względną ochronę przed powyższymi negatywnymi konsekwencjami niezłożenia w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości. Co równie istotne, nowe przepisy przyznają przedsiębiorcom czas, a dzięki temu i szansę – na podjęcie działań restrukturyzacyjnych. Czynności restrukturyzacyjne, w odróżnieniu od działań upadłościowych, umożliwiają dłużnikowi poprawę płynności finansowej poprzez restrukturyzację zobowiązań w drodze zawarcia układu z wierzycielami albo przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy jednoczesnym poszanowaniu słusznych praw wierzycieli.
Zachęcamy do zapoznania się z przeglądem dostępnych typów postępowań restrukturyzacyjnych, w artykule prawników warszawskiego biura Andersen Tax & Legal:
Omówione powyżej przepisy tzw. Tarczy antykryzysowej 2.0 nie wyłączają możliwości wnioskowania o ogłoszenie upadłości przez wierzycieli przedsiębiorcy. Biorąc pod uwagę priorytetowe traktowanie wniosków restrukturyzacyjnych względem wniosków o ogłoszenie upadłości, zainicjowanie przez przedsiębiorcę restrukturyzacji sądowej może stanowić skuteczne remedium na wniosek wierzyciela zmierzający do ogłoszenia upadłości. Zwłaszcza, że nie można wykluczyć przypadków, w których prawo wierzyciela do wystąpienia z takim wnioskiem będzie nadużywane i traktowane jako instrument służący wyeliminowaniu z rynku konkurenta oraz budowania przewagi konkurencyjnej na czasy po pandemii. Wniosek o ogłoszenie nie musi wówczas czekać na rozpoznanie do czasu po epidemii, gdyż sąd ma prawo – nawet w sprawach niepilnych, z zawieszonymi terminami procesowymi – wzywać strony do wykonania określonych czynności, gdy wymaga tego interes strony; co więcej, zarządzeniami prezesów sądów niektóre sprawy mogą otrzymać charakter pilnych m.in. w razie zagrożenia niepowetowaną szkodą materialną.
Z tych powodów niezależnie od ostatnich zmian ustawowych, które odejmują na okres epidemii niektóre sankcje grożące dłużnikom, zarządy spółek kapitałowych nie powinny odwlekać analizy sytuacji spółki pod kątem dostępnych opcji restrukturyzacyjnych.
Zachęcamy do kontaktu w razie zainteresowania poruszonymi w alercie zagadnieniami.
KONTAKT
E: leszek.rydzewski@pl.Andersen.com
T: +48 22 690 08 69
M: +48 609 684 072
