Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej: 20% sankcja VAT niezgodna z prawem unijnym
15 kwietnia 2021 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE” lub „Trybunał”) wydał wyrok o sygnaturze C‑935/19 w polskiej sprawie Grupa Warzywna Sp. z o.o. (dalej: „Grupa Warzywna” lub „Spółka”) przeciwko Dyrektorowi Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu, w którym uznał, że polskie przepisy pozwalające na nałożenie tzw. sankcji VAT w związku z nieprawidłowym zakwalifikowaniem transakcji zwolnionej z VAT jako transakcji opodatkowanej VAT, są niezgodnie z prawem unijnym.
Stan faktyczny
Sprawa dotyczyła polskiej spółki Grupa Warzywna, która nabyła nieruchomość w ramach transakcji błędnie zakwalifikowanej jako opodatkowana VAT, odliczyła VAT naliczony z faktury wystawionej przez kontrahenta oraz wykazała nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym i wystąpiła o jej zwrot.
Zwrot został poprzedzony kontrolą podatkową, w wyniku której ustalono, że transakcja sprzedaży nieruchomości była zwolniona z VAT, co oznacza, że Spółka nie była uprawniona do odliczenia VAT naliczonego. Grupa Warzywna zaakceptowała ustalenia kontroli, złożyła korektę deklaracji VAT i w rezultacie wykazała znacznie niższą niż poprzednio kwotę zwrotu.
Niezależnie od dokonanej przez Spółkę korekty, organ wydał decyzję nakładającą na Spółkę sankcję VAT w wysokości 20% nienależnie żądanej kwoty zwrotu. Sprawa trafiła przed Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, który postanowił skierować ją do TSUE i zapytać, czy dodatkowe zobowiązanie podatkowe, nakładane jak w opisanych okolicznościach, jest zgodne z prawem unijnym oraz zasadą proporcjonalności.
Wyrok TSUE
W wyroku Trybunał stwierdził, że polskie przepisy są niezgodnie z prawem unijnym w zakresie, w jakim pozwalają na automatyczne nakładanie 20% sankcji VAT, bez rozróżnienia sytuacji, w których nieprawidłowość w rozliczeniu VAT wynika z błędu i nie jest związana z oszustwem podatkowym i narażeniem należności podatkowych na uszczuplenie od takich, w których można się doszukać złej wiary.
Z wyroku Trybunału jasno wynika, że sankcja VAT może być nakładana na podatników wyłącznie w sytuacjach, gdy doszło do oszustwa podatkowego i nie powinna być nakładana w przypadkach, gdy zawyżenie zwrotu VAT/zaniżenie zobowiązania spowodowane jest błędem (a dodatkowo w przedmiotowej sytuacji skorygowanym i nieprowadzącym do uszczuplenia należności podatkowej po stronie Skarbu Państwa). Ponadto są naszym zdaniem argumenty by twierdzić, że choć orzeczenie odnosi się wprost do sankcji 20%, to jego tezy znajdą zastosowanie także do pozostałych sankcji VAT.
Orzeczenie TSUE otworzy podatnikom drogę do wznowienia ostatecznie zakończonych postępowań podatkowych i sądowoadministracyjnych (warunkiem wznowienia jest publikacja wyroku w urzędowym dzienniku Unii Europejskiej, która na moment przygotowania niniejszego alertu jeszcze nie nastąpiła) oraz występowania o stwierdzenie nadpłaty. Przed wystąpieniem z takim wnioskiem lub przed podjęciem decyzji o wznowieniu postępowań, należy przeanalizować okoliczności, w jakich doszło do nałożenia sankcji VAT.
W przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości w zakresie kwestii poruszonych w niniejszej informacji, służymy Państwu pomocą i zachęcamy do kontaktu.
KONTAKT
E: aleksandra.kalinowska@pl.Andersen.com
T: +48 22 690 08 70
M: +48 724 440 693
E: elzbieta.lis@pl.Andersen.com
T: +48 32 731 68 58
M: +48 664 948 038
