Certyfikacja wykonawców zamówień publicznych w pytaniach i odpowiedziach – część 2
W poprzednim wpisie omówiłam podstawowe założenia i cele systemu certyfikacji wykonawców oraz procedurę uzyskania certyfikatów. Tym razem odpowiadam na pytania związane z nadzorem nad certyfikatami, ich zawieszeniem oraz na konkretnych sytuacjach wykonawców.
Czy uzyskany certyfikat trzeba aktualizować?
Wykonawca może wystąpić o aktualizację lub rozszerzenie certyfikacji, aby dostosować potwierdzone poziomy zdolności do aktualnego stanu faktycznego.
Czy certyfikat można kwestionować?
Tak, ale tylko w wyjątkowych przypadkach i wyłącznie w ramach konkretnego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w którym wykonawca faktycznie posłużył się certyfikatem.
Natomiast podmioty certyfikujące są zobowiązane do badania aktualności certyfikatu z urzędu i mogą we własnym zakresie podejmować czynności sprawdzające, także wtedy, gdy otrzymają informacje dotyczące wątpliwości, co do ważności certyfikatu poza postępowaniem.
Jakie są podstawy kwestionowania certyfikatu?
- wprowadzenie w błąd podmiotu certyfikującego, co mogło mieć istotny wpływ na udzielenie certyfikatu, lub
- wykonawca przestał spełniać warunki udzielenia certyfikacji (utrata zdolności lub przesłanka wykluczenia)
Jak wygląda procedura kwestionowania certyfikatu przez zamawiającego?
Procedura jest sformalizowana i przebiega etapowo:
- Zamawiający identyfikuje okoliczności mogące podważać certyfikat (np. nowe informacje o wykonawcy) i wzywa wykonawcę do złożenia wyjaśnień.
- Jeżeli wyjaśnienia są niewystarczające, zawiadamia podmiot certyfikujący o możliwych nieprawidłowościach.
- Certyfikator ma 3 dni robocze na sprawdzenie aktualności ważności certyfikatu.
W razie stwierdzenia naruszeń certyfikat może zostać zawieszony lub unieważniony.
Co się dzieje, gdy certyfikat zostanie zawieszony?
- wykonawca czasowo traci możliwość powoływania się na certyfikat w postępowaniach,
- podmiot certyfikujący prowadzi postępowanie wyjaśniające w celu ustalenia, czy warunki udzielenia certyfikacji nadal są spełnione.
Czy wyrok KIO może wpłynąć na ważność certyfikatu?
Jeśli wyrok KIO lub sądu zamówień publicznych potwierdzi, że wobec wykonawcy, który posłużył się certyfikatem wystąpiła przesłanka wykluczeniu, albo nie posiada zdolności, podmiot certyfikujący zawiesza certyfikat i prowadzi postępowanie wyjaśniające.
Czy jeśli mój certyfikat zostanie zawieszony jestem automatycznie wykluczony z postępowania?
Nie, przepisy przewidują, że w takim przypadku zamawiający wzywa wykonawcę do złożenia podmiotowych środków dowodowych zastępujących certyfikat.
Czy certyfikat może utracić ważność wcześniej?
Tak. Certyfikat może utracić ważność przed terminem, jeśli:
- Wykonawca przestał spełniać warunki udzielenia certyfikacji.
- Podmiot certyfikujący stwierdził orzeczenie zakazu ubiegania się o udzielenie zamówień publicznych
- Wykonawca wprowadził podmiot certyfikujący w błąd.
Czy wykonawca ma możliwość „naprawienia” sytuacji po utracie warunków certyfikacji?
Tak, ale tylko w określonych przypadkach. Jeżeli utrata warunków ma charakter czasowy lub możliwy do skorygowania, wykonawca może:
- przedstawić środki dowodowe lub dokumenty potwierdzające samooczyszczenie (tzw. „self-cleaning”),
- uzupełnić brakujące informacje w ramach aktualizacji certyfikacji.
Jeżeli jednak przyczyną utraty ważności jest zakaz ubiegania się o zamówienia – sytuacji tej nie można konwalidować.
Czy wprowadzenie podmiotu certyfikującego w błąd zawsze powoduje utratę certyfikacji?
Nie zawsze, ale może. Utrata ważności certyfikacji z tej przyczyny następuje tylko wtedy, gdy:
- wykonawca świadomie wprowadził w błąd podmiot certyfikujący,
- i to działanie mogło mieć istotny wpływ na udzielenie lub utrzymanie certyfikacji.
Oznacza to, że drobne pomyłki lub nieistotne błędy formalne nie muszą prowadzić do unieważnienia certyfikatu.
Czy podmiot certyfikujący może samodzielnie zawiesić lub unieważnić certyfikację?
Tak. Podmiot certyfikujący działa z urzędu, jeśli:
- sam ustali, że wykonawca nie spełnia już warunków certyfikacji,
- uzyska informacje z innych źródeł (np. publicznych rejestrów, orzeczeń, publikacji),
- otrzyma zawiadomienie od zamawiającego o możliwym naruszeniu.
Podsumowanie
W mojej ocenie nowy system certyfikacji wykonawców stanowi znaczący krok w kierunku uproszczenia i profesjonalizacji rynku zamówień publicznych. Dla przedsiębiorców certyfikat to nie tylko narzędzie formalne, ale przede wszystkim gwarancja zaufania i przewagi konkurencyjnej. Regularna aktualizacja danych i utrzymanie zgodności z warunkami certyfikacji pozwala uniknąć problemów i budować reputację wiarygodnego partnera biznesowego.
Wiecej na temat certyfikacji wykonawców zamówień publicznych znajdziesz tutaj https://pl.andersen.com/wp-content/uploads/2025/06/niezbednik-prawny-tomasz-klaudia.pdf
W razie jakichkolwiek pytań związanych z certyfikacją wykonawców lub zamówieniami publicznymi, zapraszam do kontaktu.
AUTOR WPISU
E: klaudia.raczek@pl.Andersen.com
T: +48 32 731 68 96